اختلال کمبود توجه – بیش فعالی یا ADHD (Attention-deficit hyperactivity disorder) وضعیتی است که بر کنترل تکانه، فعالیت بیش از حد و مشکلات توجه کودکان و نوجوانان تأثیر می گذارد. برای تشخیص این عارضه معمولاً به متخصصان اطفال، پزشکان، روانپزشکان کودک، روانشناسان، کاردرمانگران، متخصصان مغز و اعصاب اطفال مراجعه می کنند. مداخلات پزشکی و درمان هایی برای این اختلال انجام می شود که بر بهبود شرایط کودک موثر است. یکی از روش هایی که توصیه می شود ماساژ درمانی است. اما سوال اینجاست که آیا درمان قطعی بیش فعالی با ماساژ درمانی امکان پذیر است؟ آیا ماساژ درمانی برای کودکان بیش فعال موثر است؟ به منظور آشنایی بیشتر با ماساژ درمانی و تاثیر آن در کودکان بیش فعال تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.

بیش فعالی در کودکان

بیش از بررسی تاثیرات ماساژ درمانی برای کودکان بیش فعال بهتر است با علائم و نشانه های این بیماری آشنا شوید. به طور کلی، اختلال بیش فعالی-کمبود توجه (ADHD) وضعیتی است که بر رفتار کودکان تأثیر می گذارد. افراد مبتلا به ADHD ممکن است بیقرار به نظر برسند و در تمرکز مشکل داشته باشند. این بیماری اغلب در سنین ۳ تا ۷ سالگی کودکان تشخیص داده می شود، اما گاهی اوقات در کودکی تشخیص داده نشده و علائم آن در بزرگسالی نمایان می گردد.

علائم بیش فعالی در کودکان

علائم این اختلال معمولا در سنین پایین مشاهده می شود و ممکن است زمانی که شرایط کودک تغییر می کند، مانند زمانی که مدرسه را شروع می کند، بیشتر مشاهده شود. علائم بیش فعالی معمولاً با افزایش سن بهبود می‌یابد، اما بسیاری از بزرگسالانی که در سنین جوانی به این بیماری مبتلا شده‌اند، همچنان مشکلاتی را تجربه می‌کنند. مهمترین علائم بیش فعالی کودکان به شرح زیر است:

• اغلب با دست ها یا پاها بی قراری می کنند یا به آن ضربه می زنند، یا روی صندلی تکان می خورند.
• در شرایطی که انتظار می رود ببنشیند، ناگهان صندلی را ترک می کنند.
• در موقعیت هایی که مناسب نیست می دوند یا بالا می روند (نوجوانان یا بزرگسالان ممکن است محدود به احساس بی قراری باشند).
• اغلب قادر به بازی یا شرکت در فعالیت های آرام و ساکن نیستند.
• بیش از حد صحبت می کنند.
• اغلب قبل از اینکه یک سوال کامل شود، پاسخ را بیان می کنند.
• در انتظار نوبت و ایستادن در صف مشکل دارند.
• اغلب صحبت های دیگران را قطع می کنند.

علاوه بر موارد ذکر شده، در کودکان مبتلا به بیش فعالی، نشانه های کم توجهی هم مشاهده می شود، به طوری که اغلب از توجه دقیق به جزئیات کوتاهی کرده یا در کارهای مدرسه یا سایر فعالیت ها مانند بازی تمرکز لازم را ندارند. همچنین، ممکن است در کودکان مبتلا به بیش فعالی، اختلالات خلقی و روانی مانند اختلال اضطراب، اختلال خواب، افسردگی، استرس یا اختلال شخصیت مشاهده شود.

ماساژ درمانی چیست و چه کاربردی دارد؟

به طور کلی، ماساژ شامل مالش و فشار بر عضلات، بافت های همبند، تاندون ها و رباط ها است. هنگامی که از ماساژ برای بهبود سلامت فردی یا درمان علائم بیماری به کار می رود، به آن ماساژ درمانی گفته می شود. ماساژ درمانی می تواند استرس و اضطراب را کاهش دهد. علاوه بر این، به کاهش درد، بازیابی عضلات یا اندام های آسیب دیده کمک می کند.

ماساژ عمدتاً به عنوان یک درمان مکمل یا طبیعی در نظر گرفته می شود که توسط مراکز توانبخشی، کاردرمانی یا کلینیک های ماساژ ارائه می شود. ماساژ برای همه افراد مناسب است و اکثر افراد پس از ماساژ احساس آرامش بخشی را تجربه می کنند. افرادی که به هر دلیل دچار آسیب یا بیماری هستند نیز باتوجه به نوع مشکلات ماساژهای تخصصی دریافت می کنند. ماساژ درمانی معمولا برای مشکلات و بیماری های زیر موثر است:

• دردهای فیزیکی مانند تنش عضلانی، کمر درد، گردن، شانه، آرنج و زانو
• سندرم درد میوفاسیال
• سندرم روتاتور کاف
• سیاتیک
• آرنج تنیس البو (آرنج تنیس بازان)
• شانه یخ زده
• رگ به رگ شدن و کشیدگی عضلات
• آسیب های ورزشی
• اضطراب
• بیخوابی و اختلالات خواب
• سردرد و میگرن
• افسردگی
• سرماخوردگی و آنفولانزای معمولی
• آرتریت و آرتریت روماتوئید
• تونل کارپال
• آسم و برونشیت
• فیبرومیالژیا

ماساژ درمانی و بیش فعالی

مطالعات اخیر نشان می دهد که ماساژ درمانی برای مبتلایان به بیش فعالی بسیار موثر است. در یک تحقیق علمی، نوجوانان مبتلا به بیش فعالی، ۱۰ جلسه ماساژ درمانی را به مدت دو هفته گذراندند و با افرادی که در گروه درمانی شرکت کرده بودند، مورد ارزیابی و مقایسه قرار گرفتند. در نهایت تحقیقات نشان داد که کودکان و نوجوانانی که ماساژ درمانی دریافت کرده بودند، رضایت بیشتر و عملکرد بالاتری در ارزیابی ها داشتند. تحقیقات علمی دیگری بر روی کودکان مبتلا به بیش فعالی نشان می دهد که افسردگی، خشم و مدیریت احساسات در کودکانی که ماساژ درمانی داشته اند، کمتر مشاهده می شود.

ماساژ درمانی چه تاثیری در کودکان بیش فعال دارد؟

همانطور که اشاره شد، بسیاری از افراد (چه بیمار یا سالم) بلافاصله پس از ماساژ احساس آرامش می کنند. تحقیقات علمی نشان می دهد که ماساژ سطح کورتیزول (هورمون استرس زا) را کاهش می دهد. در حالی که سایر هورمون هایی را که تأثیر مثبتی بر سلامتی دارند (از جمله دوپامین و سروتونین) افزایش می دهد. از آنجایی که استرس، بیقراری، اضطراب و اختلالات خواب از علائم کودکان مبتلا به بیش فعالی به شمار می رود، بنابراین ماساژ، درمان مناسبی برای این مشکلات محسوب می شود. به طورکلی مهمترین فوایدی که ماساژ درمانی برای کودکان بیش فعال دارد به شرح زیر است:

• کاهش خشم و مدیریت آن
• کاهش بی قراری
• افزایش آرامش و بهبود توجه
• بهبود خلق و خو
• کاهش اختلالات خواب
• کنترل فعالیت تکانشی یا کندتر شدن آن
• بهبود عملکرد اجتماعی و مشارکت با سایر کودکان
• افزایش احساس امنیت و بهبود رابطه با والدین
• کاهش علائم افسردگی و اضطراب

کلام آخر

بیش فعالی در کودکان اغلب با فعالیت های تکانشی، بی قراری و گاها با اختلالات خلقی مانند استرس، اضطراب و حتی افسردگی تشخیص داده می شود. بسیاری از علائم بیش فعالی با تشخیص زودهنگام در کودکی و درمان به موقع با رشد کودک از بین می رود، اما گاهی این اختلال تا بزرگسالی تشخیص داده نمی شود و می تواند مشکلات متعددی در آینده تحصیلی و شغلی کودک ایجاد کند.

امروزه روش ها مختلف درمانی با دارو وجود دارد، اما بسیاری از والدین به دلیل اثرات جانبی دارو‌ها، به روش های درمانی غیر دارویی روی آورده اند. ماساژ درمانی یکی از روش های غیر دارویی است که در دو دهه اخیر برای کودکان بیش فعال موثر بوده است. ماساژ درمانی برای کودکان بیش فعال اغلب به کاهش اختلالات خلقی و مشکلات خواب کمک می کند. شایان ذکر است، اگرچه ماساژ درمانی برای کودکان بیش فعال بسیار کمک کننده است، اما درمان قطعی به شمار نمی رود و ممکن است کودک به دارو نیاز داشته باشد.