اوتیسم دیجیتال به نوعی از اختلال اشاره دارد که در آن افراد در استفاده بیش از حد از فناوری‌های دیجیتال، به ویژه اینترنت و رسانه‌های اجتماعی، دچار مشکلاتی مشابه علائم اوتیسم می‌شوند. توجه داشته باشید که این افراد در برقراری ارتباط اجتماعی، تمرکز و حفظ تعاملات واقعی دچار چالش خواهند شد که این موضوع نشان‌دهنده‌ی تأثیر فناوری بر سلامت روان و ارتباطات انسانی است.
آشنایی با اوتیسم دیجیتالی
اوتیسم دیجیتالی یک پدیده نوظهور است که با گسترش تعداد تشخیص کودکان اتیسمی اهمیت بیشتری پیدا کرده است. با توجه به تأثیرات منفی این مشکل بر رشد و تکامل کودکان، لازم است والدین و مربیان با آگاهی و دقت بیشتری بر استفاده کودکان از فناوری های دیجیتالی نظارت کنند و محیطی متعادل و سالم برای رشد آن ها فراهم آورند.
اوتیسم دیجیتالی که معمولا در کودکان زیر سه سال به دلیل استفاده بی رویه از گوشی و رایانه رخ می‌دهد، باعث بروز برخی رفتارهایی غیر طبیعی در روابط اجتماعی و برخورد با دیگران می‌شود.
علت اوتیسم دیجیتالی
علت اصلی اوتیسم دیجیتالی به استفاده بیش از حد و نادرست از فناوری های دیجیتال به ویژه در سنین کودکی و نوجوانی برمی‌گردد. این پدیده نتیجه تعاملات پیچیده ای بین عوامل مختلف است که مهم ترین آن ها عبارتند از:
- کودکان که ساعات زیادی از روز را مقابل صفحه نمایش های دیجیتال مانند تلویزیون، تبلت، گوشی هوشمند و رایانه می‌گذرانند، کمتر با محیط فیزیکی و تعاملات اجتماعی درگیر می‌شوند. این کاهش تعاملات واقعی منجر به مشکلاتی در توسعه مهارت های اجتماعی و ارتباطی خواهد شد.
- زمان زیادی که کودکان برای استفاده از دستگاه‌های دیجیتال صرف می‌کنند، باعث کاهش فعالیت های بدنی، بازی‌های خلاقانه و تجربیات فیزیکی می‌شود. این کاهش فعالیت ها تأثیر منفی بر رشد شناختی، عاطفی و اجتماعی آن ها و بروز این اختلال می‌شود.
- در بسیاری از موارد، والدین به دلیل مشغله های زندگی یا ناآگاهی از عوارض استفاده بی‌رویه از فناوری، زمان استفاده کودکان از دستگاه های دیجیتال را محدود نمی‌کنند که این فقدان نظارت به گسترش مشکلات مرتبط با اوتیسم دیجیتالی منجر می‌شود.
علائم و نشانه های اوتیسم دیجیتالی
اوتیسم دیجیتالی مجموعه‌ای از علائم و نشانه‌ها است که در نتیجه استفاده بیش از حد و نادرست از فناوری‌های دیجیتال در کودکان و نوجوانان ظاهر می‌شود. این علائم می‌تواند به جنبه‌های مختلفی از زندگی فرد تأثیر بگذارد که از مهم ترین آن ها عبارتند از:
- کاهش تعاملات اجتماعی کودکان
- کاهش تماس چشمی هنگام صحبت کردن با دیگران
- ضعف در مهارت های ارتباطی
- کاهش توجه و تمرکز
- وابستگی شدید به دستگاه‌های دیجیتال
- اختلال در خواب
- کاهش فعالیت‌های بدنی که با مشکلاتی مانند افزایش وزن و کاهش مهارت های حرکتی همراه خواهد بود.
- تاخیر در رشد زبانی و شناختی که در فهم و پردازش مفاهیم پیچیده دچار مشکل خواهند شد.
بیشتر بخوانید: مشکلات خواب در کودکان اوتیسم
تشخیص اوتیسم دیجیتالی در کودکان
پزشک ابتدا با والدین کودک در مورد تاریخچه بالینی، رفتاری و توسعه ای کودک صحبت می‌کند و سوالاتی درباره زمان استفاده از دستگاه های دیجیتال، رفتارهای کودک در هنگام استفاده از فناوری و هر گونه تغییرات رفتاری یا رشدی پرسیده می‌شود.
در این مرحله از ابزارها و پرسشنامه های استاندارد برای ارزیابی توسعه شناختی و اجتماعی کودک استفاده خواهد شد در واقع این ابزارها کمک می‌کنند تا میزان تأثیر استفاده از فناوری بر رشد کودک را مشخص و آن را با معیارهای معمول رشدی مقایسه خواهد کرد.
یکی از جنبه های مهم در تشخیص اوتیسم دیجیتالی، ارزیابی مهارت های ارتباطی و اجتماعی کودک است یعنی پزشک به دقت بررسی می‌کند که آیا کودک قادر به برقراری ارتباط موثر با دیگران است یا نه.
همچنین عوامل محیطی مانند زمان استفاده از دستگاه های دیجیتال، نوع محتوای مصرفی و نظارت والدین را مورد بررسی قرار می دهد. تغییرات در این عوامل به بهبود رفتارهای کودک کمک می‌کند و مشخص خواهد شد که آیا مشکلات رفتاری ناشی از استفاده از فناوری است یا خیر.
تشخیص اوتیسم دیجیتالی یک فرایند چندمرحله ای و پیچیده است که نیاز به بررسی‌های دقیق در بهترین مرکز کاردرمانی اهواز را دارد.پس از تشخیص، برنامه ای برای مدیریت و کاهش تاثیرات منفی فناوری های دیجیتال بر کودک تدوین می‌شود تا کودک بتواند به رشد و توسعه بهینه خود ادامه دهد.
آیا فناوری‌های دیجیتال عامل افزایش اوتیسم هستند؟
فناوری های دیجیتال به تنهایی عامل افزایش نرخ اوتیسم نیستند، اما استفاده بی‌رویه و نادرست از این فناوری‌ها می‌تواند به مشکلاتی در توسعه اجتماعی و ارتباطی کودکان منجر شود که با علائم اوتیسم شباهت دارد.
از همین رو برای جلوگیری از این مشکلات، ضروری است که والدین و مربیان به مدیریت صحیح زمان استفاده از فناوری های دیجیتال و تشویق کودکان به فعالیت های اجتماعی و فیزیکی توجه ویژه ای داشته باشند.
راه های پیشگیری از اوتیسم دیجیتالی
پیشگیری از digital autism مستلزم اقدامات پیشگیرانه و مدیریت صحیح استفاده از فناوری های دیجیتال در زندگی کودکان است. در ادامه به برخی از راه های مؤثر برای پیشگیری اشاره خواهیم کرد که عبارتند از:
- محدود کردن زمان استفاده از فناوری های دیجیتال
- تشویق به فعالیت های فیزیکی و اجتماعی
- آموزش مهارت های اجتماعی و ارتباطی
- نظارت و مدیریت محتوای دیجیتال
- ایجاد الگوهای مناسب استفاده از فناوری
- توجه به نیازهای روانی و عاطفی کودک
درمان اوتیسم دیجیتالی
درمان اوتیسم دیجیتالی شامل مجموعه ای از رویکردها و استراتژی هاست که هدف آن کاهش اثرات منفی استفاده افراطی از فناوری های دیجیتال و بهبود مهارت های اجتماعی و ارتباطی کودک است. این درمان ها به طور کلی شامل تغییرات در سبک زندگی، کاردرمانی و حمایت از مهارت های اجتماعی هستند که از موثرترین آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
مدیریت زمان استفاده از فناوری
ایجاد و رعایت محدودیت های زمانی برای استفاده از دستگاه‌های دیجیتال به کودکان کمک می‌کند تا وابستگی به فناوری را کاهش دهند. برای مثال، محدود کردن زمان استفاده به ۱-۲ ساعت در روز و تعیین زمان می تواند بسیار مفید باشد. همچنین تشویق کودکان به شرکت در فعالیت های فیزیکی و بازی های خارج از خانه به بهبود مهارت های حرکتی و اجتماعی آن ها کمک می‌کند.
آموزش مهارت‌های اجتماعی و ارتباطی
کار با متخصصان در زمینه توسعه مهارت های اجتماعی، مانند کاردرمانگران و گفتاردرمانگران، به بهبود مهارت های ارتباطی و اجتماعی کودک کمک می‌کند.
تمرین مهارت‌های ارتباطی
فعالیت هایی مانند بازی‌های گروهی و تعاملات خانوادگی به بهبود وضعیت اجتماعی کودک کمک می‌کند.
مشاوره فردی
مشاوره با روانشناس کودک به شناسایی و مدیریت مشکلات عاطفی و روانی مرتبط با استفاده بی رویه از فناوری کمک می‌کند. این مشاوره شامل تکنیک های مدیریت استرس، افزایش خودآگاهی و بهبود مهارت های اجتماعی است.
مشاوره خانوادگی
مشاوره خانوادگی به والدین و اعضای خانواده کمک می‌کند تا استراتژی های موثری برای مدیریت استفاده از فناوری در خانه تدوین کنند و تعاملات خانوادگی را تقویت کنند.
نظارت و حمایت والدین
والدین باید به طور فعال بر استفاده از فناوری های دیجیتال نظارت و به کودکان کمک کنند تا از فناوری به صورت متعادل و مسئولانه استفاده نمایند.
در نهایت…
در نتیجه، اوتیسم دیجیتال پدیده‌ای نوظهور است که نشان‌دهنده تأثیرات منفی استفاده بی‌رویه از فناوری‌های دیجیتال بر توانایی‌های ارتباطی و اجتماعی کودکان است. اگرچه این نوع اوتیسم متفاوت است، اما شباهت‌هایی مانند مشکلات در تعاملات اجتماعی و کاهش تمرکز را به همراه دارد ولی آگاهی از این موضوع و مدیریت مناسب زمان استفاده از فناوری‌ها می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی و جلوگیری از عوارض احتمالی کمک کند.
