یادگیری نحوه استفاده از توالت به صورتی که بقیه‌ی افراد نیز آن را مناسب بدانند، برای تعدادی از کودکان مبتلا به اوتیسم می‌تواند بسیار چالش برانگیز باشد. علل مرتبط با این موضوع، ممکن است به علت خود بیماری اوتیسم، متفاوت بودن ساختار عصبی، برخی از مشکلات خاص سلامتی و یا تفاوت‌های جسمی باشد. در برخی موارد، ترکیبی از تمام علل ذکر شده می‌تواند منجر به این موضوع شود.
دلایل استفاده نادرست از دستشویی در کودکان مبتلا به اوتیسم
برخی از دلایل شایع عدم استفاده درست از دستشویی در کودکان مبتلا به اوتیسم عبارتند از:
- عدم تشخیص درست و به موقع زمان نیاز به استفاده از دستشویی؛
- عدم توانایی در برقراری ارتباط و ابراز نیاز به استفاده از دستشویی؛
- یادگیری نحوه استفاده از انواع توالت‌ها؛
- چالش‌های محیطی و حسی
- تمییز کردن خود؛
- مالیدن مدفوع.
بحث کردن در مورد این موضوع هنوز برای بسیاری از مردم مشکل است. ممکن است والدین فشارهای غیرقابل باوری در مورد دستشویی رفتن کودک خود از جانب خانواده، دوستان و سایر افراد متخصص حس کرده باشند، و نتیجه‌ی برخی از توصیه‌هایی که به آنها شده است، ممکن است برای آنها غیرمفید و یا حتی در بعضی موارد گمراه کننده باشد.
دلایل سختی
هنگام بررسی مشکلات دستشویی رفتن کودکان مبتلا به اتیسم باید به چندین نکته توجه کرد چرا که در وهله اول، برخی از روش‌های ارتباطی و صحبت کردن‌ها در مورد دستشویی رفتن، می‌تواند گیج کننده باشد.
- ممکن است آنها متوجه نشوند که شما از آنها توقع انجام چه کاری را دارید و احتمال دارد بعضی موارد را به صورت کاملاُ تحت الفظی درک کنند. به عنوان مثال، عبارت “برو دستشویی” به آنها توضیح نمی‌دهد که در آنجا دقیقاُ چه کاری باید انجام دهند.
- یک کودک ممکن است اینگونه فکر کند که شما بدون اینکه آنها بگویند می‌دانید که آنها دستشویی دارند. همچنین ممکن است اصلا نحوه‌ی ارتباط برقرار کردن در این مورد را بلد نباشند.
ممکن است تعدادی از کودکان نتوانند انگیزه‌های اجتماعی پوشیدن شلوارهای دخترانه/ پسرانه را درک کنند و یا اینکه بخواهند با ادرار کردن در محل مناسب شما را خوشحال کنند. ممکن است درک این موضوع که مدفوع کردن در مکان‌های اشتباه می‌تواند روی دیگران تاثیرگذار باشد، برای آنها دشوار باشد. همچنین احتمال اینکه مهارت‌های جدید را با تقلید از کودکان دیگر بیاموزند بسیار اندک است.
برخی از کودکان مهارت‌هایی را در کاردرمانی می‌آموزند اما برای استفاده کردن از این اطلاعات در توالت با مشکل روبرو می‌شوند. در واقع تعدادی از آنها هنگام استفاده از توالت با اضطراب مواجه می‌شوند.
تعداد زیادی از این کودکان دارای اختلالات حسی هستند. برای تعدادی از آنها این اختلالات بدین صورت است که متوجه نمی‌شوند که روده و یا مثانه‌ی آنها پر است و احساس نمی‌کنند که نیاز به دستشویی رفتن دارند. ممکن است تعدادی از آنها از ادرار و مدفوع در پوشک خود آگاه نباشند، در حالی که تعدادی دیگر ممکن است از این حس، لذت ببرند. احتمال دارد تعدادی از این کودکان به دلیل صداها و بوهایی که در دستشویی وجود دارد، ماندن در این محیط برایشان سخت باشد.
همچنین بررسی این موضوع که آیا مشکلات سلامتی دیگری وجود دارد که با مشکل دستشویی رفتن آنها تداخل داشته باشد، ضروری است. ممکن است علت همه چیز به بیماری اوتیسم ربط داده شود، در صورتی که شاید مشکلاتی در توانایی نگه داشتن مدفوع و ادرار وجود داشته باشد که نیاز به بررسی بیشتر و درمان دارد.
حمایت از کودکان مبتلا به اوتیسم
توجه به این موضوع بسیار اهمیت دارد که هنگام ارزیابی این کودکان هم اختلال اوتیسم و هم سایر مشکلات جسمی آنها را مورد بررسی قرار دهید. برای مثال، ممکن است کودک درد داشته باشد (از لحاظ پزشکی)، اما نسبت به آن آگاهی نداشته باشد و یا اینکه نتواند در مورد آن صحبت کند (از منظر اختلال اوتیسم).
ممکن است این برداشت ایجاد شود که آموزش دستشویی رفتن کودکان مبتلا به اوتیسم را به تعویق بیندازید و قبل از دو سالگی به سراغ آن نروید. با این وجود تجربیات بالینی و تحقیقات انجام شده نشان می دهد که شروع سریعتر، بهتر است. البته باید به این موضوع توجه داشت که آموزش دستشویی رفتن به این کودکان در هر سنی باید تحت نظر کاردرمانگر به انجام برسد.
اگر کودک شما زمان مدفوع و ادرار کردن را متوجه می‌شود، نشانه ای است که او شروع به یادگیری سیگنال هایی می کند که از مغز به روده و مثانه او ارسال می شود. پس اگر کودک به سن چهار سالگی برسد، مهم است که برنامه‌ی آموزش دستشویی رفتن او را شروع کنید.
بیشتر بخوانید: مدرسه رفتن کودکان اوتیسم
آماده سازی
آمادگی بیشتر، می‌تواند کلید استفاده موفقیت‌آمیز از توالت و غلبه بر سایر مشکلات مربوط به نگه داشتن دستشویی باشد.
آماده سازی می‌تواند مراحل زیر را شامل شود:
- انتخاب کلمه و یا عبارتی که قرار است هنگام رفتن به دستشویی استفاده شود.
- برنامه ریزی برای یک برنامه روتین تصویری –برخی کودکان مبتلا به اوتیسم پردازش اطلاعات بینایی را ساده‌تر می‌دانند
- عادت دادن کودک برای رفتن به دستشویی و دانستن این موضوع که توالت رفتن به چه علتی انجام می‌شود.
- اگر رفتاری برای آنها و یا دیگران آسیب زا است، به این موضوع توجه کنید که چه چیزهایی برای جایگزین کردن آن می‌تواند فراهم شود.
اگر لازم است دستشویی را با تجهیزات ایمن و راحت مانند صندلی توالت، چهارپایه پا و دستگیره مجهز کنید. همچنین به تفاوت‌های حسی و محیطی توالت رسیدگی نمائید، مثل:
- فلاش تانک دستشویی
- آینه‌های صیقلی
- کف پوش کاشی سرد
- دستگاه تهویه هوا با صدای زیاد
- محصولات شوینده با بوی زیاد
- مشکل در حفظ تعادل و یا وضعیت بدن
آماده سازی باید شامل همه کسانی باشد که در مراقبت از کودک نقش دارند. تلاش برای آموزش روتین‌های جدید نیازمند این است که تمام افرادی که در این موضوع درگیر هستند به صورت شفاف به توافق برسند. همچنین باید به این موضوع توجه کنیم در حال حاضر چه چیزهایی برای کودک رخ می‌دهد مانند توانایی کنار آمدن با تغییراتی که در عادات او ایجاد شده است و سطح کلی اضطراب آنها.
راهکارها
نکات شروع می‌تواند شامل این موارد باشد:
- افزایش میزان آگاهی کودک در مورد مدفوع و ادرار
- نگهداری تمام وسیله‌هایی که به دستشویی رفتن ارتباط دارد (مانند وسایل تعویض پوشک) در دستشویی.
- پوشک کودک را در حالتی که ایستاده است عوض کنید و بعد از آن مدفوع را به داخل توالت بیندازید (به این موضوع توجه نمائید که این بار اولی است که کودک مدفوع خود را مشاهده می‌کند). تعدادی از کودکان از فهمیدن این نکته که بدن آنها چگونه کار می‌کند، مدفوع چیست و به کجا می‌رود، لذت می‌برند.
به لباس پوشیدن و راحتی آن در هنگام درآوردن توجه نمائید. جایگزین‌هایی را برای شکل‌های مختلف از ورودی‌های حسی مرتبط با آن در نظر داشته باشید:
- پوشک بستن می‌تواند با پوشیدن شورت و یا شلوارهای تنگ چسبان یا استفاده از پدهای سنگین و یا لباس‌های تنگ جایگزین شود.
- حس بافت مدفوع می‌تواند با گزینه‌هایی برای افزایش ورودی حس لامسه به روش‌های دیگر مانند اسباب بازی‌های ورز دادنی، خمیربازی و یا لباس‌های تنگ چسبان جایگزین شود.
- مشکل در تعادل و یا موقعیت قرار گرفتن بدن را می‌توان با نصب دستگیره برطرف نمود.
تمرین برای نشستن روی صندلی توالت (بدون اینکه مدفوع و یا ادرار کنند) را به عنوان بخشی از روتین روزانه تمرین کنید. البته به این موضوع توجه نمائید راهکار‌هایی مانند نشستن کودک روی صندلی توالت در فواصل زمانی هر سی دقیقه مفید نخواهد بود زیرا به کودک یاد می‌دهد که دستشویی رفتن خسته کننده است و یا اینکه هر سی دقیقه باید مثانه‌ی خود را خالی کند.
تشویق می‌تواند به کودک انگیزه بدهد، اما ممکن است به سرعت از کار بیفتد. در واقع تشویق کردن کمک می کند تا انگیزه کودک باقی بماند، و در هنگام وقوع حوادث آرامش داشته باشد، همچنین به آنها این فرصت را می‌دهد تا جایی که می‌شود کارها را خودشان انجام دهند.
بعضی از کودکان ممکن است از توالت فقط برای ادرار کردن و برای مدفوع کردن از پوشک یا شورت استفاده کنند. اولین قدم این است که آنها را مجبور کنید برای مدفوع کردن به دستشویی بروند و به تدریج آنها را به سمت راه‌های جدید برای انجام این کار هدایت کنید. قدم بعدی ممکن است شامل ایستادن کنار صندلی توالت باشد، سپس نشستن روی صندلی توالت (همچنان پوشک دارند)، سپس مرحله به مرحله پوشک یا شورت آنها را خارج کنید.
وقتی با مشکلات خاصی مانند شب ادراری و یا یبوست مواجه می‌شوید، دستورالعمل‌های ویژه بهداشتی وجود دارد.
به این موضوع توجه داشته باشید که بسیاری از این مشکلات را می‌توان برطرف کرد. همراهی مثبت کودک در این فرآیند باید مورد تشویق از سمت والدین قرار گیرد تا استقلال کودک را به همراه داشته باشد.
منبع:
https://www.autism.org.uk/advice-and-guidance/professional-practice/toileting
