اکولیلیا در کودکان اوتیسم یکی از چالش‌های مهم در توسعه مهارت‌های ارتباطی این کودکان است. این وضعیت به معنای تکرار بی‌اختیار کلمات یا جملات بوده که باعث دشواری در برقراری ارتباط مؤثر با دیگران می‌شود. بسیاری از کودکان مبتلا به اوتیسم از این پدیده به‌ویژه در مراحل اولیه رشد خود رنج می‌برند. اما شناخت بهتر اکولیلیا در کودکان اوتیسم و آشنایی با روشهای درمانی مناسب به والدین و متخصصان کمک کرده تا راه‌حل‌هایی برای کاهش این مشکل پیدا کنند.
اکولیلیا یا پژواک‌گویی چیست؟
اکولیلیا که به آن پژواک‌گویی یا گفتار تقلیدی نیز گفته می‌شود، به معنای تکرار غیرارادی کلمات یا جملات فرد دیگر است. در این حالت، فرد به طور مکرر عباراتی که از دیگران می‌شنود را بدون تغییر و یا همراه با تمسخر تکرار می‌کند. این تکرارها به‌صورت غیرارادی بوده و در مواقعی که فرد قادر به ایجاد ارتباط معنایی نیست مشاهده می‌شود.
در شرایطی مانند اختلالات روانی و عصبی، اکولیلیا به‌عنوان یکی از علائم بروز مشکلات ارتباطی در نظر گرفته خواهد شد. توجه داشته باشید که این رفتار بیشتر در کودکان اوتیسم، قابل‌مشاهده است، جایی که آنها از کلمات و جملات شنیده شده برای ابراز نیازها و احساسات خود استفاده می‌کنند.
علت بروز اکولیلیا در کودکان اوتیسم
علت بروز اکولیلیا در کودکان اوتیسم به دلیل مشکلات ارتباطی و گفتاری است که این کودکان با آن مواجه‌اند. بسیاری از کودکان اوتیسم نمی‌توانند به طور مستقیم و مستقل فکر کنند و پاسخ‌های مناسب به سؤالات یا درخواست‌ها بدهند. به همین دلیل، آنها برای برقراری ارتباط، از اکولیلیا یا پژواک‌گویی استفاده می‌کنند.
در واقع، این کودکان برای پردازش و درک دنیای اطراف خود به زمان بیشتری نیاز دارند و نمی‌توانند به‌سرعت واژه‌ها و مفاهیم جدید را در ذهن خود بگنجانند؛ بنابراین، آنها تمایل دارند که عباراتی را که از دیگران می‌شنوند، تکرار کنند تا هم خود را در موقعیت‌های اجتماعی قرار دهند و هم به‌نوعی نیازهای خود را بیان کنند.
علت دیگر بروز اکولیلیا در کودکان مبتلا به اختلال اوتیسم این است که آنها به طور طبیعی در مراحل اولیه رشد، مانند سایر کودکان خردسال، از تکرار کلمات یا جملات برای یادگیری زبان استفاده می‌کنند. این فرایند که بخشی از یادگیری زبان در دوران کودکی است، در کودکان اوتیسم به دلیل مشکلات پردازشی مغزی طولانی‌تر می‌شود.
انواع اکولیلیا
اکولیلیا در کودکان اوتیسم به دو دسته اصلی تقسیم می‌شود: اکولیلیا ی تعاملی و اکولیلیا ی غیرتعاملی. در واقع این تقسیم‌بندی بر اساس نحوه استفاده از کلمات و جملات برای برقراری ارتباط یا استفاده شخصی است. اکولیلیا ی تعاملی به‌عنوان تلاشی برای برقراری ارتباط با دیگران مشاهده می‌شود، درحالی‌که اکولیلیا ی غیرتعاملی بیشتر جنبه شخصی و خود تحریک‌کننده دارد.
اکولیلیای تعاملی شامل رفتارهایی است که در آن کودک از تکرار جملات یا کلمات برای انجام مکالمات متقابل استفاده می‌کند. به‌عنوان‌مثال، در اکولیلیا ی تعاملی کودک برای تکمیل یک جمله‌ای که فرد دیگر به او گفته است، عبارتی مشابه را تکرار می‌کند. این نوع اکولیلیا در موقعیت‌های مختلف مانند درخواست‌ها، تکمیل کلامی یا تبادل اطلاعات مشاهده خواهد شد.
اکولیلیای غیرتعاملی برخلاف نوع تعاملی، به عنوان یک تلاش برای برقراری ارتباط با دیگران در نظر گرفته نمی‌شود. این نوع اکولیلیا بیشتر برای تحریک خود یا برچسب‌گذاری شخصی به کار می‌رود. به عنوان مثال، فرد جملاتی را که از یک نمایش تلویزیونی شنیده است، بدون ارتباط با موقعیت جاری تکرار می‌کند. این رفتار بیشتر به عنوان یک مکانیسم آرامش‌بخش عمل خواهد کرد تا ابزاری برای برقراری ارتباط.
آیا داشتن اکولیلیا در کودکان اوتیسم طبیعی است؟
بله، اکولیلیا در کودکان اوتیسم در ابتدا می‌تواند طبیعی باشد. بسیاری از کودکان، حتی بدون اختلال، در مراحل ابتدایی رشد از تکرار کلمات و جملات برای یادگیری زبان استفاده می‌کنند. اما در کودکان اوتیستیک، این رفتار مدت زمان طولانی‌تری ادامه یابد و به طور مداوم اتفاق بیفتد.
در این کودکان، اکولیلیا بیشتر به عنوان یک چالش در ارتباط با دیگران دیده می‌شود. به همین دلیل، اگر این رفتار طولانی‌مدت باشد، نیاز به مداخلات تخصصی برای بهبود مهارت‌های گفتاری و ارتباطی احساس می‌شود.
برای دریافت مشاوره از کاردرمانی دکتر وحید بیاتی بهترین مرکز کاردرمانی در اهواز با شماره های ۰۹۹۱۸۲۹۲۲۵۴ – ۰۹۳۸۹۴۱۴۳۹۵ تماس حاصل نمایید.
آیا پژواک گویی در کودکان اوتیسم با سایر کودکان متفاوت است؟
بله، پژواک‌گویی کودکان اوتیسم با کودکان بدون اختلال تفاوت دارد. در کودکان بدون اختلال، تکرار کلمات بخشی از فرآیند طبیعی یادگیری زبان است و برای مدتی کوتاه ادامه می‌یابد. اما در کودکان اوتیسم، پژواک‌گویی برای مدت طولانی‌تری باقی خواهد ماند و به طور مداوم اتفاق می‌افتد.
این کودکان شاید نتوانند به طور مؤثر با دیگران ارتباط برقرار کنند و به‌جای استفاده از کلمات به‌صورت مستقل، از تکرار جملات دیگران برای ابراز نیازها یا احساساتشان استفاده کنند. در نتیجه، پژواک‌گویی کودکان اوتیسم به‌عنوان نشانه‌ای از مشکلات در مهارت‌های ارتباطی و اجتماعی در نظر گرفته می‌شود.
راههای درمان اکولیلیا در کودکان اوتیسم
اکولیلیا در کودکان اوتیسم را می‌توان از طریق روشهای مختلفی درمان کرد که از مهم‌ترین آنها عبارتند از:
✅ گفتاردرمانی
جلسات منظم گفتاردرمانی در کودکان اوتیسم کمک می‌کند تا فرد مهارت‌های گفتاری خود را تقویت کند. روش‌هایی مانند “نقطه نشانه – مکث” برای کمک به کودکان مبتلا به اکولیلیا مفید است.
✅ دارو
داروهای ضداضطراب یا ضدافسردگی نیز موجب کاهش علائم اکولیلیا می‌شوند، خصوصاً زمانی که استرس و اضطراب عامل تشدید علائم باشند.
✅ مراقبت‌های خانگی
والدین نیز می‌توانند با تشویق به استفاده از واژگان محدود و کارکردن در محیط خانگی، مهارت‌های ارتباطی کودکان خود را به طور قابل‌توجهی تقویت کنند.
در مواردی که هیچ‌کدام از موارد گفته شده پاسخگو نبود، روشهای درمانی‌تر دیگر مانند بازی‌درمانی و کاردرمانی مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
آیا اکولیلیا در کودکان اوتیسم دائمی است؟
پژواک گویی کودکان اوتیسم به طور معمول دائمی نیست و بیشتر در دوران کودکی مشاهده می‌شود. بسیاری از کودکان با گذر زمان و با کمک روشهای درمانی موجود، به‌تدریج قادر به برقراری ارتباط مؤثر با دیگران می‌شوند. اما برای کودکانی که اکولیلیا به‌صورت دائمی باقی می‌ماند، زندگی کمی چالش‌برانگیز خواهد بود.
این کودکان از اضطراب و افسردگی رنج می‌برند، زیرا نمی‌توانند به‌راحتی با دیگران ارتباط برقرار کنند. به همین دلیل، درمان‌های گفتاردرمانی و رفتاردرمانی برای کمک به بهبود وضعیت ارتباطی آنها از نکات حائز اهمیتی است که والدین باید به آن توجه ویژه‌ای داشته باشند.
در نهایت…
اکولیلیا در کودکان اوتیسم امری چالش‌برانگیز است. البته با شناخت دقیق علل و روشهای درمانی می‌توان به کودکان کمک کرد تا مهارت‌های ارتباطی خود را بهبود بخشند. مهم‌ترین نکته این است که والدین و مربیان باید صبور و آگاه باشند تا از روشهای درمانی مناسب مانند گفتاردرمانی و مداخلات رفتاری برای بهبود وضعیت کودک و کسب نتیجه ایده‌آل بهره‌مند شوند. همچنین، تشویق به استفاده از واژگان محدود و ایجاد فرصت‌های ارتباطی در تسهیل فرایند یادگیری بسیار تأثیرگذار خواهد بود.
