کاربرد نوروفیدبک در درمان اوتیسم به عنوان روشی نوین، ایمن و غیرتهاجمی است که نتایج مؤثری در بهبود عملکرد مغز به همراه دارد. این روش هم ارتباطات کلامی و گفتاری بیماران مبتلا به اتیسم را تقویت کرده و هم منجر به کاهش اضطراب، آرامش و کنترل بیشتری بر آن‌ها خواهد شد. در جلسات نوروفیدبک حسگر‌هایی به سر بیمار وصل می‌شود تا فعالیت مغز ثبت شود، سپس با توجه به بازخورد‌های دریافتی از تمرینات، فرد تلاش می‌کند تا الگو‌های مغزی‌اش را عوض کند. توجه داشته باشید که کاربرد نوروفیدبک در درمان اوتیسم عوارض خاصی ندارد.
فواید نوروفیدبک در درمان اوتیسم
نوروفیدبک (Neurofeedback) نوعی روش درمانی غیرتهاجمی است که به پایش و تنظیم فعالیت‌های مغز می‌پردازد. تحقیقات انجام شده حاکی از تاثیرات مثبت کاربرد نوروفیدبک در درمان اوتیسم (Autism) است.
این روش با تنظیم امواج مغزی، فواید زیادی برای بیمار به ارمغان می‌آورد که شامل موارد زیر می‌شوند:
- بهبود تماس چشمی و ارتباط لمسی
- افزایش آرامش در گفتار و ارتباطات
- تقویت الگو‌های زبانی و گفتاری
- کاهش افکار مزاحم و تکراری
- افزایش تمرکز و دقت در فعالیت‌های روزمره
- کاهش علائم بیش‌فعالی
- تقویت تحمل تغییرات حرکتی
- بهبود مهارت‌های اجتماعی
- کاهش استرس و اضطراب
- خودآگاهی بیشتر درباره احساسات و افکار
- افزایش توانایی در برقراری ارتباطات اجتماعی
- بالا رفتن کیفیت خواب
- افزایش خلاقیت
بیشتر بخوانید: اوتیسم دیجیتالی یا digital autism چیست؟
نوروفیدبک برای اوتیسم چگونه کار می‌کند؟
کاربرد نوروفیدبک در درمان اوتیسم یعنی آموزش دادن مغز از طریق خود مغز. در واقع این روش به مغز کمک می‌کند تا عملکرد بهتری داشته باشد. طی جلسات نوروفیدبک، درمانگر، حسگر‌هایی روی پوست سر بیمار می‌گذارند تا امواج مغزی را ضبط کنند. سپس داده‌هایی که این حسگر‌ها ارسال می‌کنند را با فعالیت‌های معمول در افراد همسن مقایسه می‌کنند تا نقاطی که عملکرد غیرعادی دارند شناسایی شوند.
در مرحله بعد درمانگر یک برنامه درمانی مخصوص برای بیمار طراحی می‌کند. در طول جلسات، بیمار با کمک متخصص یاد می‌گیرد که امواج مغزی‌اش را به حالت نرمال برساند.
هر بار که او واکنش درستی به فعالیت‌ها نشان می‌دهد، بازخورد‌های مثبتی هم دریافت می‌کند و کم کم یاد می‌گیرد که چطور رفتار‌هایش را کنترل کند. در واقع نوروفیدبک به مغز کمک می‌کند تا الگو‌های جدید را حفظ کند. از همه مهم تر در کاهش علائم اوتیسم نتایج مثبت و ماندگاری را به همراه دارد.
مقایسه نوروفیدبک با روش‌های درمانی دیگر در مدیریت اوتیسم
نوروفیدبک هم ایمن و هم غیرتهاجمی است در این روش خبری از مصرف دارو نیست. همین مسئله طیف وسیعی از مزایا مثل عدم وجود عوارض جانبی داروها را به همراه می‌آورد.
علاوه بر این معمولاً مصرف دارو‌های اوتیسم اثر موقتی دارد؛ ولی درباره نوروفیدبک این طور نیست. نوروفیدبک مغز را آموزش می‌دهد تا عملکرد درستی داشته باشد و این یادگیری ماندگار است.
سایر درمان ها برای درمان اوتیسم هم مشکلات خاص خودشان را دارند در واقع این روش‌ها هم زمان زیادی می‌طلبند و هم به تعامل طولانی مدت احتیاج دارند تا اثراتشان را نشان بدهند.
در مقابل نوروفیدبک به صورت آنی به فرد بازخورد می‌دهد و او را به مسیر تغییر الگو‌های مغزی می‌کشاند. البته هر کدام از این روش‌ها مزایای خودشان را دارند و اگر با کاربرد نوروفیدبک در درمان اوتیسم ترکیب شوند نتایج موثری را هم به همراه خواهند داشت.
تاثیر نوروفیدبک در درمان اوتیسم
تحقیقاتی که درباره تاثیر نوروفیدبک روی درمان اوتیسم انجام شده نتایج جالبی را نشان می‌دهد. والدینی که کودک مبتلا به اوتیسم داشته‌اند اذعان می‌کنند که فرزندشان بعد از طی جلسات نوروفیدبک تغییرات مثبتی را تجربه کرده‌اند. یعنی رفتار آرام‌تر و کنترل شده‌تری را داشته اند. همچنین مهارت گفتاری، ارتباطی و اجتماعیشان هم بهتر شده است.
نوروفیدبک باعث رشد و تغییر سلول‌های مغزی می‌شود. این تغییر فرد را به سمت عملکرد‌های ذهنی و رفتاری بهتر سوق می‌دهد. برای همین کسانی که تحت این درمان غیردارویی قرار می‌گیرند پس از چند جلسه با نشانه‌های واضح بهبود مواجه می‌شوند.
نکته: حقیقات نشان می‌دهد نتایج نوروفیدبک در کاهش علائم اوتیسم طولانی مدت بوده و با گذشت زمان هم از بین نمی‌روند.
خطرات نوروفیدبک در درمان اوتیسم
مطمئناً وقتی اسم کاربرد نوروفیدبک در درمان اوتیسم وسط می‌آید، خطرات و عوارض جانبی این روش هم جزء مباحث مهم خواهد بود. در واقع نوروفیدبک هیچ گونه خطر و دردی ندارد. دقیقاً به خاطر همین بی خطر بودن نوروفیدبک است که از آن نه تنها در درمان اختلال اوتیسم، بلکه برای بهبود طیف وسیعی از مشکلات مثل افسردگی، اختلالات خواب، اختلال تمرکز و یا اختلالات یادگیری استفاده می کنند.
اما به هر حال هر روش درمانی با یک سری عوارض هم همراه است که از مهم ترین آن ها عباتند از:
- اضطراب اجتماعی
- مه مغزی
- خستگی
- سردرد
- کاهش انرژی
- تحریک‌پذیری
این عوارض جدی نیستند و خیلی زود از بین می‌روند. ولی اگر باعث نگرانی‌تان شدند، حتماً مسأله را با پزشک متخصص در میان بگذارید.
سوالات متداول کاربرد نوروفیدبک در درمان اوتیسم
پزشک تعداد جلسات نوروفیدبک برای اوتیسم را با توجه به شرایط بیمار در نظر می‌گیرد. ولی اکثر کودکان مبتلا به اوتیسم باید حداقل تا ۶ ماه هر هفته ۲ تا ۳ جلسه نوروفیدبک را بگذرانند.
تغذیه مناسب، آموزش والدین، همکاری با تیم درمان، پیگیری منظم، شخصی‌سازی برنامه درمان و حمایت عاطفی از بیمار مبتلا به اوتیسم به روند درمان او سرعت می‌بخشد.
خیر- نوروفیدبک معمولاً به عنوان روش مکمل در نظر گرفته می‌شود. این روش با ترکیب دارو درمانی، کاردرمانی، رفتار درمانی، گفتاردرمانی در کودکان اوتیسم می تواند بسیار کمک کننده باشد.
در نهایت….
نوروفیدبک نوعی روش غیر دارویی و بی خطر برای کاهش علائم اوتیسم است. این روش در کنار سایر روش‌های درمان اوتیسم، تاثیر بسیار مثبتی در بهبود عملکرد‌های مغزی این افراد خواهد داشت. عوارض کم و اثرات واضح نوروفیدبک باعث شده این روزها توجه بیشتری به آن شود. از آنجایی که هر روش درمانی به تخصص و تبحر ویژه‌ای نیاز دارد، برای کسب نتیجه مطلوب از نوروفیدبک حتماً باید به بهترین مرکز کاردرمانی در اهواز مراجعه کنید.
