آیا کاردرمانی می تواند برای افسردگی کودکان اثربخش باشد؟ آیا درمان افسردگی کودکان با بازی امکان پذیر است؟ علائم و نشانه های افسردگی در کودکان چیست؟ قبل از پاسخ به سوالات فوق باید اشاره کنیم که افسردگی یکی از اختلالات شایع روانی است که متاسفانه در جوامع امروزی افراد بسیاری به آن مبتلا هستند. اما بهتر است بدانید که کودکان و نوجوانان نیز مانند بزرگسالان دچار بیماری روانی از جمله افسردگی می شوند. توجه داشته باشید که افسردگی در دوران کودکی با احساس ناراحتی و بدخلقی کودکان متفاوت است و این بیماری می تواند زندگی اجتماعی و خانوادگی کودک را دچار اختلال کند.
علائم افسردگی کودکان چیست؟
همان طور که اشاره شد، افسردگی درکودکان فقط به این دلیل که کودک غمگین و ناراحت به نظر می رسد نیست. در حقیقت افسردگی یک غم و اندوه پایداری است که در فعالیت‌های اجتماعی، علایق، کارهای مدرسه یا زندگی خانوادگی کودک اختلال ایجاد می کند. اگرچه افسردگی یک بیماری جدی است، اما قابل درمان بوده و به هیچ عنوان نگران کننده نیست از جمله مهم ترین علائم و نشانه های که این اختلال در کودکان به همراه دارد عبارتند از:
- افزایش تحریک پذیری، عصبانیت، نوسانات خلقی شدید و گریه بیش از حد
- عزت نفس پایین، احساس بی کفایتی و بی ارزش بودن
- اضطراب جدایی و ترس از مرگ والدین
- ایجاد مشکل در مدرسه، امتناع از حضور در مدرسه، دوری از دوستان یا خواهر و برادر، افزایش افکار خودکشی و افکار مرگ
- مشکل در تمرکز، کاهش عملکرد مدرسه و نمرات ضعیف
- اختلال در الگوهای خواب مانند بی خوابی و پرخوابی
- کاهش سلامت فیزیکی مانند کاهش انرژی، مشکلات گوارشی، تغییرات اشتها و کاهش یا افزایش شدید وزن
چه کودکانی در معرض خطر ابتلا به افسردگی هستند؟
پژوهشگران تخمین می زنند که هر ساله بین ۱۴ تا ۲۰ درصد از کودکان به نوعی دچار اختلال روانی، عاطفی یا رفتاری مانند اضطراب، افسردگی، مشکلات رفتاری، اختلال وسواس فکری اجباری (OCD) یا اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) می شوند. بروز این اختلالات روانی اغلب دلایل مشخصی دارد که تشخیص زودهنگام آن می تواند به تسریع روند درمان کودک یا نوجوان کمک کند.
همان طور که در ابتدای مقاله اشاره شد، همه رفتارهای کودکان ناشی از افسردگی نیست، اما برخی از رفتارها می تواند علائم هشداردهنده تلقی شوند که نیاز به درمان دارند. اگرچه هر کودک ممکن است دچار اختلالات روانی مانند افسردگی شود که از مهم ترین آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱- درگیر شدن در هر نوع تجربه آسیب زا
کودکان می توانند تحت تأثیر تجربیات آسیب زا مانند مداخلات پزشکی، از دست دادن والدین یا خواهر یا برادر، قرار گرفتن در معرض خشونت یا بیماری دردناکی قرار بگیرند که کنترل آن دشوار است. اگر فرزند شما ضربه روحی را تجربه کرده باشد، ممکن است در معرض افسردگی و دیگر اختلالات روانی قرار گیرد. لذا بازی درمانی یا کاردرمانی در پیشگیری از افسردگی کودکان می تواند موثر باشد.
۲- جدا شدن از والدین
کودکان ممکن است در جدا شدن از والدین خود برای رفتن به مهد کودک یا مدرسه با مشکل مواجه شوند. این ناراحتی می تواند منجر به اضطراب، استرس و حتی حملات پانیک شود. در حقیقت اضطراب جدایی می تواند منجر به امتناع از مدرسه شود، به طوری که اضطراب کودک بر کل حضور او در مدرسه تأثیر می گذارد.
۳- عدم ارتباط موثر و مشکلات در دوست یابی
کودکان ممکن است در ایجاد و حفظ دوستی با مشکل مواجه شوند. برخی از کودکان توانایی ارتباط با افراد جدید را نداشته و از برقراری روابط دوستی خجالت می کشند. این رفتارها ممکن است در طولانی مدت تبدیل به انزوای کامل کودک یا نوجوان شده و در نهایت به افسردگی تبدیل شود.
۴- نوسانات خلقی شدید
برخی از کودکان در مواجه با مشکلات یا مسائل جدید که برخلاف میل آن ها است، بسیار پرخاشگر و عصبی می شوند. داشتن احساس خشم، عصبانیت، ترس و … در همه کودکان و نوجوان طبیعی است. اما پایداری آن و انجام رفتارهایی مانند پرتاب کردن وسایل، فریاد زدن، جیغ زدن برای طولانی مدت می تواند کودک را در معرض اختلالات روانی از جمله افسردگی قرار دهد.
👈🏻 بیشتر بخوانید: کاردرمانی در کودکان کم توجه
نقش کاردرمانی در افسردگی کودکان و نوجوانان
اگرچه روش های درمان افسردگی در کودکان و نوجوانان بایکدیگر متفاوت است، اما تحقیقات و مطالعات علمی نشان از اثربخشی کاردرمانی در افسردگی کودکان دارد. کاردرمانی می تواند منبع مهمی برای حمایت از بیماران مبتلا به افسردگی به ویژه کودکان باشد. نقش یک کاردرمانگر این است که با فعالیت های سرگرمی کننده و بازی به درمان اختلالات روحی و روانی کودک بپردازند. در حقیقت کاردرمانگران می توانند به کودکان مبتلا به افسردگی کمک کنند تا زندگی روزمره خود را از سر گرفته و عزت نفس آن ها را بازگردانند.
هنگامی که کودکان احساس نگرانی، ترس و ناراحتی را تجربه می کنند، ممکن است نحوه تعامل یا رفتار آنها و همچنین نحوه یادگیری آنها نیز تغییر کند. اگر کودک این احساسات را به طور مداوم یا با شدت تجربه کند، معمولاً منجر به تشخیص اختلال سلامت روان می شود. رشد بهداشت روانی کودکان به آنها این امکان را می دهد که با دیگران در جامعه، در مدرسه و با خانواده خود به خوبی زندگی کرده و در تعامل باشند.
روش های مختلف کاردرمانی در افسردگی کودکان
از جمله روش های مختلفی که برای کاردرمانی در افسردگی کودکان استفاده می شود عبارتند از:
درمان روانشناختی
این روش شامل رفتار درمانی، درمان شناختی-رفتاری و درمان معرفتی می شود.
درمان افسردگی کودکان با بازی
درمان افسردگی کودکان با بازی یک روش موثر است. بازی به عنوان ابزاری غیرتهاجمی و خلاقانه، به کودکان کمک می‌کند تا احساسات خود را بیان و انرژی منفی خود را آزاد کنند. توجه داشته باشید این بازی ها باید مناسب باشند تا به بهبود روحیه آن ها کمک کند.
مشاوره خانواده
درمان افسردگی کودکان ممکن است شامل مشاوره و پشتیبانی خانواده باشد. در این روش، کاردرمانگر راهکارها و راهبردهایی را برای حمایت از کودک در محیط خانگی پیدا کنند و ارتباط خانوادگی را بهبود بخشند.
درمان دارویی
در برخی موارد شدید افسردگی کودکان، ممکن است پزشک داروهای ضدافسردگی را تجویز کند. این داروها معمولاً با توجه به وضعیت و نیازهای هر کودک تعیین می‌شوند ولی بایستی حتما هریک از این دارو ها به دستور پزشک باشند.
روش‌های ترکیبی
در برخی موارد، کاردرمانگر ممکن است از ترکیب روش‌های مختلف مانند درمان روانشناختی و درمان دارویی استفاده کند. این روش‌ها ممکن است بهبود بیشتری در کودکان با افسردگی حاصل کنند.
نکات مهم در کاردرمانی افسردگی کودکان
مهم ترین نکاتی که در کاردرمانی افسردگی کودکان باید در نظر گرفت عبارتند از:
- تشخیص درست و دقیق افسردگی کودکان از طریق مصاحبه با کودک و خانواده و ارزیابی روانشناختی به عنوان قدرتمندترین ابزارها درمانی اولین گام است. تشخیص صحیح کمک می‌کند تا روش درمانی مناسب انتخاب شود.
- مشارکت خانواده به عنوان بخشی از فرایند درمانی درگیر شود. آگاهی خانواده از افسردگی کودکان و نحوه حمایت از آنها می‌تواند بهبود روند درمان را تسریع کند همچنین، تغییر در سبک زندگی خانواده و بهبود ارتباطات خانوادگی نیز می‌تواند موثر باشد.
- ترغیب کودک به انجام فعالیت‌های بدنی، ورزش و سبک زندگی سالم می‌تواند در بهبود خلق و خوی و کاهش افسردگی کودکان موثر باشد. فعالیت‌های روزانه، تغذیه سالم و خواب کافی نقش مهمی در بهبود روحی و جسمی کودکان دارند.
- پشتیبانی مداوم و پیگیری از کودکان با افسردگی بسیار اهمیت دارد. مراقبت و حمایت مستمر از طرف خانواده، مدرسان و کادر درمانی می‌تواند به کودک اعتماد به نفس بیشتری بدهد و او را در مسیر بهبودی حمایت کند.
در هر صورت، هر کودک و مورد افسردگی آن منحصر به فرد است و نیاز به بررسی دقیق و برنامه‌ریزی شخصی دارد برای دریافت مشاوره از بهترین مرکز کادرمانی در اهواز با شماره ۰۹۹۱۸۲۹۲۲۵۴ ، ۰۹۳۸۹۴۱۴۳۹۵ تماس حاصل نمایید.
سوالات متداول
از مهم ترین مزایای کاردرمانی برای این مشکل می توان به کاهش علائم افسردگی، بهبود روحیه و رفتار، بهبود کیفیت زندگی، افزایش تمرکز و توجه، افزایش خودتنظیمی و مهارت‌های مقابله، بهبود روابط خانوادگی و اجتماعی اشاره کرد.
به طور کلی بازی درمانی یکی از زیرمجموعه های کاردرمانی بشمار می رود. کاردرمانگر می کوشد به کمک بازی های سرگرم کننده، محیطی را برای کودک یا نوجوان فراهم کند تا کودک به شناخت خود و استقلال در انجام فعالیت های روزمره دست یابد. کودکان دنیای درونی افکار و احساسات خود را از طریق بازی بیان می کنند. اشکال مختلف بازی درمانی می تواند در ابعاد مختلف به کودکان کمک کنند:
– شناسایی و درک احساسات و افکار کودک
– مدیریت و کنترل احساسات
– توانایی برقراری ارتباط موثر
– افزایش عزت نفس
– بهبود مهارت خودمراقبتی و استقلال در انجام فعالیت های روزمره
– بهبود انگیزه از طریق تمرکز بر اهداف کوچک، واقع بینانه و دست یافتنی
دانستیم که….
کاردرمانی در افسردگی کودکان نقش موثر بسیاری دارد. یک کاردرمانگر می تواند با توجه به شرایط کودک، محیط های سرگرم کننده و بازی های هدفمندی را برای او فراهم کند. در حقیقت کاردرمانگر با بازی و فعالیت های مفرح می تواند به شناسایی، درک و کنترل احساسات کودک کمک کرده و استقلال او را در انجام فعالیت های روزمره و برقراری ارتباط موثر تقویت کند.
