طب سوزنی یکی از قدیمی ترین روش های پزشکی در چین است که به ۶۰۰۰ سال قبل از میلاد باز می گردد. در چند سال گذشته تحقیقات علمی فراوانی برای اثرگذاری این تکنیک سنتی برای درمان و کاهش علائم انواع بیماری ها انجام شده است. یکی از این بیماری ها فلج مغزی است که در چند دهه گذشته آزمایشات عملی و مطالعات گسترده ای برای تاثیر طب سوزنی بر آن انجام گردیده است. اما سوال اینجاست که آیا درمان فلج مغزی با طب سوزنی امکان پذیر است؟ آیا طب سوزنی برای کودکان فلج مغزی کار ساز هست یا خیر؟ تا انتهای این مقاله همراه ما باشید تا تاثیر این روش درمانی باستانی را بر روی مبتلایان فلج مغزی بررسی کنیم.
فلج مغزی چیست؟
پیش از بررسی تاثیر طب سوزنی بر فلج مغزی بهتر است با این بیماری آشنا شوید. به طور کلی فلج مغزی یا CP (Cerebral palsy) نوعی اختلال در رشد کودکان است که در اثر رشد غیر معمول مغز و آسیب مغزی در دوران جنینی یا هنگام تولد نوزاد ایجاد می شود. این بیماری اغلب بر روی توانایی حرکتی و حفظ تعادل بدن تاثیر گذار بوده و با گذشت زمان برطرف نمی شود. همچنین، افراد مبتلا به فلج مغزی ممکن است از مشکلات دیگری مانند تشنج، اختلالات ذهنی، مشکل مفاصل، اختلالات بینایی، مشکلات شنوایی و یا تکلم رنج ببرند.
این بیماری باتوجه به اختلال حرکتی و قسمت درگیر مغز به اسپاستیک (عضلات سفت) دیس کینتیک (حرکات غیر قابل کنترل)، آتاکسیک (تعادل و هماهنگی ضعیف) و فلج مغزی مختلط (ترکیب دو نوع فلج مغزی) تقسیم بندی می شود. علائم و شدت بیماران مبتلا به فلج مغزی متفاوت است، اما معمولا این بیماری از خفیف تا شدید مشاهده می شود. توجه داشته باشید که فلج مغزی درمان صددرصد نداشته و با گذشت زمان برطرف نمی شود، بلکه با انجام درمان های کمکی مانند کاردرمانی و توانبخشی ممکن است از شدت علائم بیماری کاسته شود.
بیشتر بخوانید: مشکلات رفتاری در کودکان فلج مغزی
فلج مغزی و طب سوزنی
طب سوزنی یکی از درمان های سنتی در چین است که با وارد کردن سوزن های ریز در نواحی خاصی از پوست انجام می شود. بر اساس فلسفه چینی، زمانی که سوزن به قسمت‌هایی از پوست نفوذ می‌کند، به آزاد شدن نیروی حیاتی بدن (شی در زبان چینی) کمک می‌کند. گفته می شود هنگامی که نیروی حیاتی بدن یا همان شی آزاد می شود، درد تسکین یافته و به درمان بیماری ها و بهبود ناتوانی ها کمک می کند. اگرچه طب سوزنی قدمت دیرینه ای دارد، اما تاثیر آن بر انواع بیماری ها از جمله فلج مغزی به اثبات نرسیده است.
طب سوزنی به روش های مختلفی انجام می شود که تاثیر مثبتی بر روی کاهش علائم بیماری داشته است. یکی از این روش ها، تکنیک مدرن طب سوزنی سر است که تنها ۴۰ سال سابقه دارد. تاثیر طب سوزنی پوست سر در کاهش درد ناشی از سیستم عصبی مرکزی، سرگیجه، اختلالات شنوایی و بازگشت عدم تعادل مشاهده شده است. همچنین از این روش در برخی از کشورها برای بازتوانی فلج ناشی از سکته مغزی، مولتیپل اسکلروزیس (ام اس)، آسیب مغزی در اثر سانحه و بیماری پارکینسون استفاده می شود. با این حال رابطه معناداری بین درمان فلج مغزی و طب سوزنی یافت نشده است. درمان فلج مغزی با طب سوزنی یک درمان نسبتا جدید در نظر گرفته می شود و تنها چند مطالعه در این زمینه انجام شده است.
مطالعات جدید نشان می دهد که طب سوزنی ممکن است برای کودکان مبتلا به فلج مغزی درمان صد درصدی نبوده، و برای کاهش اختلالات مرتبط با این بیماری مانند مسائل شناختی، نقص شنوایی، تاخیر در گفتار، کاهش درد و محدودیت های جسمی موثر نباشد. در حال حاضر بسیاری از موسسات و دانشگاه ها بر روی تاثیر طب سوزنی برای کودکان فلج مغزی تحقیقات عمیق تر و جدی تر را آغاز کرده اند.
آیا طب سوزنی برای کودکان فلج مغزی کار ساز هست یا خیر؟
اثبات کارآمدی یک روش درمانی پیشنهادی یا فرضی، به تحقیق و پژوهش وابسته است. به بیانی دیگر ما زمانی می توانیم از چیزی به عنوان درمان یا روش درمانی برای یک بیماری خاص مانند فلج مغزی صحبت کنیم که اکثر قریب به اتفاق مطالعات صورت گرفته بر روی مدل های حیوانات آزمایشگاهی و سپس مدل های انسانی بیمار (البته با رعایت اصول اخلاقی) بر کارآمدی و اثربخشی آن روش تاکید کرده و صحه گذاشته باشند. از طرفی، با توجه به مطالعاتی که تا به حال صورت گرفته، درمان های پزشکی و توانبخشی، درمان های اصلی کودکان مبتلا به اختلالات رشدی-حرکتی (مانند فلج مغزی و تاخیر حرکتی) قلمداد شده و بقیه درمانها و عوامل دیگر در حاشیه قرار می گیرند.
در حال حاضر، تحقیقات به شکل کارآزمایی بالینی، گذشته نگر و آینده نگر در کشورهایی مانند چین، تایوان و کره جنوبی بر روی طب سوزنی و طب گیاهی در حال انجام است تا شاید بتوان از آن ها به عنوان روش درمانی مکمل (و نه درمان اصلی) در درمان بیماری های مثل فلج مغزی استفاده کرد. کارآزمایی های بالینی شکل خاصی از تحقیقات هستند که با شرایط خاص و در مراحل از پیش تعریف شده بر روی نمونه های انسانی داوطلب صورت می گیرد تا کارآمدی و امنیت یک روش درمانی پیشنهادی مورد بررسی قرار بگیرد. شایان ذکر است که این مطالعات در هر مرحله ممکن است با شکست مواجه شود.
توصیه پایانی
والدین محترم لازم است به این نکته توجه داشته باشند که بهتر است هر درمان دیگری به غیر از درمان های پزشکی و توانبخشی با اطلاع و مشورت پزشک و متخصص کاردرمانی بر روی کودک صورت پذیرد. متاسفانه گاهی اوقات مشاهده می شود که والدین، در جستجوی یک روش درمانی موثر، به درمان هایی غیر از درمان های پزشکی و توانبخشی روی می آورند و زمانی به کلینیک های توانبخشی مراجعه می کنند که دوره طلایی درمان گذشته است! به همین علت از انجام هرگونه اقدام بدون مشورت با پزشک و کاردرمانگر فرزند خود اجتناب کرده و بر روی درمان های توانبخشی و پزشکی توجه بیشتر داشته باشید.
