طول عمر کودکان فلج مغزی چقدر است؟ آینده این کودکان چه می شود؟ اینها سوالاتی است که والدین با حالتی نگران از کاردرمانگران می پرسند. در این مقاله قصد داریم به صورت علمی به آینده کودکان فلج مغزی بپردازیم. کودکانی که نیاز به آموزش ها و تمرینات خاص دارند. هر مداخله توانبخشی که از سوی متخصص ارتوپد و یا کاردرمانگر توصیه می شود، در راستای به استقلال رساندن کودک در محیط های اجتماعی و تقویت مهارت های وی است. در کودکان فلج مغزی، راز رسیدن به این هدف، رشد مهارت های حرکتی و عملکردی و همچنین مهارت های خودیاری است. در ادامه مقاله بیشتر در اینباره سخن خواهیم گفت.
تقویت مهارت های حرکتی درشت در کودک فلج مغزی آینده او را تغییر می دهد!
از اهمیت مهارت های حرکتی درکودکان فلج مغزی قبلا سخن گفتیم. مهارت های حرکتی درشت از دوران کودکی تا بزرگسالی شامل گردن گرفتن کودک، ایستادن، راه رفتن، دویدن، پریدن و اقدامات این چنینی می شود. همانطور که مهارت های حرکتی ظریف در کودکان شامل حرکات انگشتان دست می شود. مهارت های حرکتی که کاردرمانگر تقویت می کند شامل مهارت های حرکتی درشت و مهارت های حرکتی ظریف می باشد.
مهارت های خودیاری در کودکان مبتلا به فلج مغزی
منظور از مهارت های خودیاری چیست؟ همه کودکان مهارت های خودیاری را به مرور زمان آموزش می بینند. اما این کار در کودکان مبتلا به فلج مغزی شاید کمی دشوار باشد. مهارت های خودیاری شامل انواع مهارت هایی است که کودک برای رفع نیاز های شخصی خود به آن ها نیاز خواهد داشت. به عنوان مثال می توان به مواردی نظیر شست و شوی دست ها، حمام کردن، مسواک زدن، رفتن به دستشویی، بستن دکمه ها و مواردی از این قبیل اشاره کرد.
آیا همه کودکان فلج مغزی در طول عمر خود راه رفتن را تجربه می کنند؟
برخی نکات در این زمینه موثر است. متاسفانه در برخی موارد کودک فلج مغزی با وجود تلاش های مداوم نمی تواند به مرحله راه رفتن برسند. موارد زیر در حرکت و یا عدم حرکت کودکان فلج مغزی در آینده موثر است:
- مراجعه دیر هنگام به مراکز کاردرمانی
- میزان آسیب وارد شده به مغز کودک
در این هنگام است که کاردرمانگر وضعیت کودک را به زبان ساده و و بر اساس علم روز برای والدین توضیح خواهد داد که درمان ممکن است به مرحله راه افتادن کودک منجر نشوند. اما کودکان در زمینه مهارت های حرکتی درشت و ظریف به چه میزان رشد می کنند؟ معیار GMFCS معیاری است که کودکان فلج مغزی را دسته بندی می کند. در ادامه مقاله قصد داریم به جزئیات بیشتر در ارتباط با آن بپردازیم.
✔️ درباره ارتوپدی در کودکان فلج مغری بیشتر بخوانید
طبقه بندی کودکان فلج مغزی بر پایه معیار GMFCS
این معیار یک سیستم طبقه بندی است که با تقسیم بندی کودکان از لحاظ مهارت های حرکتی درشت، در پیش بینی وضعیت آینده کودکان فلج مغزی تاثیر گذار است. این معیار مبتنی بر ۵ سطح مختلف به شرح زیر است:
- سطح ۱ : در این سطح کودک بدون محدودیت راه می رود. اما در مهارت های حرکتی درشت پیشرفته دچار محدودیت هایی است.
- سطح ۲ : در این سطح کودک بدون استفاده از تجهیزات کمکی راه می رود. ولی مهارت راه رفتن در او در خارج منزل ومحیط های اجتماعی با محدودیت مواجه می شود.
- سطح ۳ : در این سطح کودک در خانه هم با استفاده از تجهیزات کمکی راه می رود. ولی مهارت راه رفتن در او با استفاده از وسایل کمکی در خارج منزل و محیط های اجتماعی با محدودیت مواجه است.
- سطح ۴ : کودک در این سطح نمی تواند راه برود. در هنگام انجام کار هایی که نیاز به تحرکات بدنی دارد، از والدین کمک می گیرد. این کودکان ممکن است با کمک وسایلی نظیر ویلچر برقی بتوانند درجامعه حرکت کنند.
- سطح ۵ : در این سطح کودک حتی با وسایل و تجهیزات کمکی پیشرفته هم نمی تواند در جامعه حرکت کند.
بررسی پیشرفت آینده کودک فلج مغزی بر مبنای GMFCS
پیشرفت مهارت های حرکتی کودک و در نتیجه آینده او بسته به میزان آسیب مغزی دارد. طبق تحقیقات صورت گرفته در این زمینه، کودکانی که در سطح ۱، ۲ و ۳ GMFCS هستند، تا سنین ۶ الی ۷ سالگی پس از انجام کاردرمانی درست و اصولی و مبتنی بر شواهد علمی، به ۹۰ درصد رشد مهارت های حرکتی درشت می رسند. این درحالی است که این اتفاق برای کودکانی که در سطح های ۴ و ۵ هستند، تا سن ۴ الی ۵ سالگی اتفاق می افتد.
هر چه سن دستیابی به حداکثر رشد بیشتر باشد، جای پیشرفت بیشتری برای کودکان مبتلا به فلج مغزی وجود دارد . بنابراین سن مراجعه به کاردرمانی بسیار مهم است.
همچنین در زمینه رشد مهارت های خودیاری ، کودکانی که در سطح ۱، ۲ و ۳ GMFCS هستند، تا سنین ۶ الی ۷ سالگی به شرط شروع مداخله زودهنگام کاردرمانی به ۹۰ درصد رشد خود در مهارت های خودیاری می رسند. این اتفاق برای کودکانی که در سطح های ۴ و ۵ هستند، تا سن ۴ سالگی اتفاق می افتد.
کودک در سطح ۱ ، ۲ و ۳ GMFCS در صورت رعایت موارد زیر مشکلی در زمینه مهارت های حرکتی درشت نخواهد داشت:
- مراجعه و تشخیص
- مداخله زود هنگام
- درمان های حرفه ای پزشکی و توانبخشی مبتنی بر شواهد علمی روز دنیا
سخن آخر
مداخله زودهنگام برای درمان کودکان مبتلا به فلج مغزی یک فاکتور بسیار مهم است. در این مقاله به این نکته اشاره شد که برای کودکانی که میزان آسیب مغزی آن ها زیاد است، تا حداکثر ۵ سالگی این فرصت وجود دارد که کودک را به رشد حرکتی مهارت های درشت و همچنین مهارت های خودیاری برسانید. زمانی که کودکان این زمان طلایی برای درمان را از دست بدهند، در هر سطحی از مهارت های حرکتی که هستند، باقی مانده و در صورت راه نیافتادن نیاز است استفاده از وسایل کمکی در دستور کار قرار بگیرد.
همچنین لازم است کاردرمانگر بر اساس شواهد علمی روز دنیا پیش آگهی واقع بینانه به والدین در خصوص مهارت های حرکتی بویژه راه افتادن کودک ارائه دهد.
