به شکل خاصی از نشستن که در آن باسن، ران، زانو و ساق پای کودک روی زمین بوده و مچ پا در سمت خارج زانو قرار می گیرد، نشستن دبلیو شکل گفته می شود.  هنگامیکه در این وضعیت از بالا به کودک نگاه کنیم، پاهای او به حرف W زبان انگلیسی شباهت پیدا می کند. لذا از واژه بالا برای این طرز از نشستن استفاده می شود. در این حالت مفاصل لگن خمیده بوده و رانها به یکدیگر نزدیک گشته و به سمت داخل نیز چرخیده اند.

کودکان به چه علل دبلیو شکل می نشینند؟

سه دلیل عمده برای این شیوه غلط نشستن وجود دارد:
۱. نابهنجاری ساختاری استخوان ران. شایع ترین نابهنجاری که موجب این وضعیت می شود، افزایش زاویه رو به جلو گردن استخوان ران (femoral anteversion) است.  در این وضعیت استخوان ران به داخل می چرخد. در نتیجه فرد در موقع راه رفتن انگشتان پاهایش رو به سمت داخل بوده و نشستن دبلیو شکل را به بقیه انواع نشستن ها ترجیح می دهد.
۲. ضعف عضلات تنه یا اختلال در تعادل. کودکانیکه دچار ضعف عضلات شکم یا عضلات پشت تنه هستند یا در تعادل در حالت ایستاده اختلال دارند، از نشستن دبلیو شکل استفاده می کنند. دلیل این حالت آن است که در این نوع طریقه نشستن، سطح اتکا و تماس کودک با زمین وسیع بوده و علی رغم مشکلاتی که دارند (به عنوان مثال فلج مغزی)، قادر به نشستن هستند.
۳. عادت. کودکان از حدود ۶ ماهگی، وضعیت هایی به خود می گیرند که آنها را مستعد دبلیو شکل نشستن می کند. این وضعیت ها عبارتند از:
• چهار دست و پا رفتن روی دستها و زانوها به نحویکه اگر از بالا به آنها نگاه کنید، زانوهایشان نسبت به مفاصل لگن خارج تر بوده و اصطلاحاً با فاصله نسبت به یکدیگر قرار گرفته اند.
• روی دو زانو ایستادن در حالیکه پاها از هم باز بوده و زانوها خارجتر از مفاصل لگن قرار دارند.
• حذف مرحله نشستن یک طرفه یا side sitting

به هر حال، کودکان زیادی به دلایل متعدد، شروع به نشستن دبلیو شکل می کنند.  این کودکان خیلی زود (البته بطور ناخودآگاه) متوجه می شوند که این وضعیت، نیاز زیادی به انقباض عضلانی نداشته ولی بسیار با ثبات است. در نتیجه، این شکل از نشستن را به انواع دیگر ترجیح می دهند.

چه عوارضی در نشستن دبیلو شکل وجود دارد؟

۱. کاهش فعالیت عضلات تنه. هنگامیکه کودکان در این وضعیت می نشیند، به دلیل افزایش سطح تماس آنها با زمین، عضلات پشت (راست کننده های تنه) و عضلات جلوی (خم کننده های تنه یا همان عضلات شکمی) تنه کمتر فعالیت می کنند.  بنابراین، به مرور زمان ضعیف می گردند. از طرف دیگر، در طی این وضعیت، کودکان احساس نیاز کمتری به جابجا شدن در حین بازی پیدا می کنند و در عمل، انتقال وزن کمتر از یک سمت نشیمنگاه به سمت دیگر آن اتفاق می افتد. در نتیجه واکنشهای تعادلی کودک در زمانیکه به سمت عقب یا طرفین در حال افتادن است، کاهش می یابد. این کودکان با کمترین تلنگری در وضعیت ایستاده، تعادل خود را از دست داده و نقش بر زمین می شوند.
۲. وضعیت بدنی (پوسچر) ضعیف. در هنگام نشستن دبلیو شکل، لگن به عقب می چرخد(تیلت خلفی لگن).  در نتیجه پشت کودک قوز برداشته و سرش خمیده می شود. خمیدگی پشت کودک ضعف عضلات پشت تنه را تشدید کرده و الگوی غلط نشستن کودک (نشسته با قوز) در نتیجه شکل گیری سیکل معیوب بدتر و بدتر می شود.
۳. پا کبوتری یا الگوی راه رفتن پا به داخل  .(In-toeing walking pattern) افزایش دامنه چرخش داخلی مفصل لگن، کاهش دامنه چرخش خارجی این مفصل و ضعف عضلات دور کننده (عضلات ابداکتور) ران به ایجاد این شیوه راه رفتن کمک می کند. البته افزایش زاویه رو به جلو گردن استخوان ران نیز در تشدید این الگو موثر است.
۴. کاهش چرخش تنه. ضعف راست شدن تنه به دلیل تیلت خلفی لگن می تواند باعث کاهش توانایی چرخش تنه به چپ و راست شود. حتما به تفاوت چرخش تنه به طرفین در زمانیکه با پشت قوز کرده نشسته اید با زمانیکه در وضعیت صحیح نشسته اید، دقت کنید! اگر کودک در حین بازی نتواند تنه خود را بچرخاند، سمت چپ و راست بدن یکپارچه نشده و در نتیجه هماهنگی فرد کاهش می یابد.
۵. رشد همراه با تاخیر یا نقص حرکات ظریف انگشتان دست. چرخش تنه بر توانایی عبور از خط وسط بدن موثر است. به عنوان مثال اینکه کودک شی ای را به دست راست خود گرفته و در سمت چپ بدن خود روی زمین بگذارد، بر توانایی عبور از خط وسط دلالت دارد. عبور از خط وسط و هماهنگی دو طرف بدن (یکپارچگی حرکات سمت راست و چپ بدن) برای رشد حرکات ظریف انگشتان دست اهمیت دارد. کودکان باید از ۸ ماهگی شروع به استفاده از هر دو دست در حین بازی کنند. به عنوان مثال اسباب بازی را از یک دست به دست دیگر خویش منتقل کنند. تمرینات  حرکات ظریف انگشتان دست که از سطح بالایی برخوردار هستند (مانند بستن دکمه های پیراهن)، نیاز به هماهنگی بسیار زیاد هر دو دست با یکدیگر دارند.
۶. وارد آمدن استرس بر مفاصل. نشستن در این وضعیت باعث می شود تا سطوح مفصلی یعنی سر استخوان ران و حفره استخوان لگن در حداکثر تماس ممکن با یکدیگر باشند. این حالت در طولانی مدت موجب درد مفصل لگن در نوجوانان و ایجاد استئوآرتریت (آرتروز) در بزرگسالان می گردد.
۷. کمردرد یا لگن درد در بزرگسالی. همانطور که پیش از این اشاره شد قرار گرفتن در این وضعیت غلط، موجب ضعف عضلات پشت تنه و اعمال فشار نابجا به بعضی از قسمتهای خاص ستون فقرات می شود. نتیجه این حالت بروز کمردرد در بزرگسالی است. به منظور کاهش تماس و اصطکاک سطوح مفصلی، میتوان از درمانهای توانبخشی مانند تمرین درمانی و کشش بافت نرم یا گزینه جراحی بهره گرفت.

راه علاج نشستن دبلیو شکل
۱. روش های جایگزین نشستن. چهارزانو نشستن، نشستن در حالیکه کودک پاهای خود را دراز کرده، نشستن یک طرفه، چمباتمه زدن، دمر خوابیدن در حالیکه کودک روی ساعدهای خود تحمل وزن می کند، نشستن روی صندلی یا چهارپایه های کوتاه، همگی از روش های جایگزین نشستن دبلیو شکل هستند.
۲. تقویت عضلات محوری تنه. اگر علت زمینه ساز نشستن دبلیو شکل، ضعف عضلات تنه باشد، با تقویت مستمر این عضلات، میتوان در کودک احساس امنیت بوجود آورد تا دیگر روش های نشستن را نیز امتحان کند. با اینکار او به تدریج متوجه خواهد شد که وضعیت‌های دیگر هم از ثبات لازم برخوردار بوده و می توان برای نشستن از این وضعیت ها استفاده کرد.
۳. کشش عضلانی. نشستن طولانی مدت در این وضعیت موجب کوتاهی عضلات ابداکتور لگن، سولئوس و همسترینگ گشته و کودک نمی تواند در وضعیت های دیگر بنشیند. لذا انجام تمرینات کششی در حل این معضل موثر است.
۴. تذکرات شفاهی تکرار شونده. مداومت در ارائه تذکرات شفاهی به کودک سبب می شود که او با شنیدن یک کلمه یا یک جمله خاص متوجه بشود که وضعیت نشستنش درست نبوده و باید اصلاح شود.
۵. پیگیری مشکل. برای حل این وضعیت در کودک حتما به یک کاردرمانگر یا فیزیوتراپیست مراجعه کنید تا با ریشه یابی این مشکل در حل آن تسریع شود.