پیشگیری از اوتیسم در بارداری امروزه یکی از پرتکرارترین مسائل است. توجه داشته باشید که اوتیسم یک اختلال عصبی-رشدی بوده که در سالهای اولیه رشد کودک مشخص میشود. اوتیسم در واقع بر مهارتهای ارتباطی و اجتماعی کودک اثر گذاشته و کودک رفتارهای کلیشهای و تکراری از خود نشان میدهد. از همین رو پیشگیری از آن یکی از مهمترین دغدغههای خانمهای باردار است. اولین کار برای پیشگیری از اوتیسم شناخت عواملی است که موجب این اختلال میشود که در ادامه به بررسی تاثیر عوامل و نقش تغذیه و… پیشگیری از این اختلال میپردازیم.
اهمیت مراقبتهای بارداری در کاهش ریسک ابتلا به اوتیسم
طبق تجربه محققان، سلامت مادر در زمان بارداری بر سلامت جنین تاثیر زیادی دارد. از همین رو رعایت مراقبتها در دوران بارداری اهمیت بالایی داشته و می توان گفت که تاثیر زیادی بر سلامت مادر و جنین دارد، از همه مهم تر ریسک بروز این اختلال را نیز کاهش میدهد.
با توجه به اهمیت بالای مراقبتها، بانوان در ایام بارداری باید تمامی مراقبتهای لازم را انجام دهند. همچنین در خانمهایی که در دوران بارداری سیستم ایمنی ضعیفی دارند، احتمال ابتلای فرزند آنها به اوتیسم بیشتر است.
نقش تغذیه و سبک زندگی در کاهش ریسک اوتیسم
رژیم غذایی و عوامل ژنتیکی و محیطی جز یکی از عوامل تاثیرگذار بر احتمال ابتلای جنین به اوتیسم است. ولی مادرانی که رژیم غذایی صحیح دارند ۲۲ درصد احتمال ابتلای آن ها کمتر است. توجه داشته باشید که یک رژیم غذایی سالم برای کاهش ریسک اوتیسم شامل مصرف میوهها، سبزیجات، آجیل، غلات کامل و ماهی است. همچنین مصرف برخی از مواد غذایی از جمله غذای پرچرب، گوشت فرآوری شده و نوشابه در این دوران ممنوع است.
توجه داشته باشید که داشتن آرامش در دوران بارداری از اهمیت بالایی برخوردار است. برای اینکار مادر میتواند در طول دوران بارداری با انجام برخی تکنیکها مثل مدیتیشن استرس خود را مدیریت کنند؛ از همه مهم تر تحت نظر پزشک بایستی فعالیتهای بدنی خود را انجام دهند تا از این طریق بتوان به سلامت جسمی و روانی مادر هم کمک کرد.
چگونه میتوان خطرات اوتیسم در بارداری را کاهش داد؟
اولین کار برای پیشگیری از اوتیسم شناسایی علل بروز آن است. اختلال در رشد مغز جنین در رحم، کمبود آهن، چاقی و دیابت در مادر جز دلایل بروز اوتیسم است. پس با داشتن سبک زندگی و رژیم غذایی سالم میتوان خطر ابتلا به اوتیسم در بارداری را کاهش داد که از مهم ترین آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
✳️ دور ماندن از آلایندههای هوا
طبق پژوهشها ثابت شده آلایندههای هوا در بروز اوتیسم اثر بالایی دارند؛ بنابراین توصیه میشود مادران در روزهای آلوده در خانه بمانند و از تردد در محیط شهری شلوغ بپرهیزند.
✳️ مصرف اسید فولیک
یکی از بهترین راههای پیشگیری از اوتیسم مصرف اسید فولیک (ویتامین B) است. مصرف این قرص از جنین در برابر نقصهایی که از بدو تولد با کودک همراه است محافظت میکند. از جمله موادغذایی حاوی اسید فولیک میتوان به لوبیا چیتی، تخمه آفتابگردان، نعنای خشک، موز و بادام زمینی اشاره کرد.
✳️ مصرف ویتامین D
ویتامین D به جذب آهن از روده کمک میکند و مانع کمخونی میشود. مصرف ویتامین D از ابتلا به اوتیسم در بارداری جلوگیری خواهد کرد؛ از جمله مواد غذایی حاوی این ویتامین می توان به قارچ، جو دو سر، و تخممرغ اشاره کرد.
✳️ انتخاب زمان مناسب برای اقدام به بارداری
احتمال ایجاد اختلال در کودکان در مادران با سن بالا وجود دارد. پس توصیه میشود تا قبل از ۳۵ سالگی برای بارداری اقدام کنید.
✳️ مصرف آهن
یکی از دلایل کمخونی، کمبود آهن در بدن است که می تواند رسیدن اکسیژن را کندتر کند. از همین رو داشتن چنین مشکلی ریسک اختلال اوتیسم را هم بیشتر خواهد کرد. بنابراین برای رفع این مشکل، مصرف موادغذایی مثل جگر، گوشت قرمز، اسفناج، حبوبات، عدس، لوبیا، برگ زردآلو و تخممرغ به شدت پیشنهاد می شود.
✳️ داشتن وزن مناسب در دوران بارداری و حین زایمان
داشتن وزن بالا در دوران بارداری با ایجاد مشکلات و اختلالات رابطه مستقیم دارد. بنابراین قبل از اقدام به بارداری برای ایمنی بیشتر، در جهت رسیدن به وزن ایدهآل تلاش کنید.
✳️ مصرف موادغذایی یددار
عملکرد غده تیروئید وابسته به میزان ید است. از همین رو کمبود ید سبب کند شدن رشد جنین یا حتی در شرایطی منجر به معلویت هم خواهد شد.
بیشتر بخوانید: مدرسه رفتن کودکان اوتیسم
تاثیر عوامل محیطی و ژنتیکی بر اوتیسم
همانطور که گفتیم اوتیسم از دو مولفه ژنتیک و عوامل محیطی تاثیر زیادی میپذیرد. منظور از عوامل محیطی در گذشته مواد شیمیایی و سموم بود اما امروزه مقصود از عوامل محیطی، هر عاملی است که بدون تاثیر در ژنتیک فرد احتمال داشتن اختلال اوتیسم را بالا ببرد. از جمله عوامل محیطی که در بروز اختلال زیر تاثیرگذار هستند میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- آلودگی هوا
- افسردگی مادر
- مصرف داروی والپورات
- مبتلا بودن مادر به بیماری اتوایمیون
- مبتلا بودن مادر به عفونت و بیماری شدید مثل آنفولانزا
- داشتن دیابت و فشار خون بالا در مادر
همچنین برخی نکات حین زایمان مثل وزن پایین و زایمان زودتر از موعد، در بروز این اختلال می تواند بسیار موثر باشد. بنابراین انجام مراقبتهای لازم برای پیشگیری از اوتیسم اهمیت بالایی دارد. پس خانوادههایی که سابقه فرزند دارای اوتیسم دارند، قبل از بارداری باید مشاوره و آزمایشات ژنتیکی لازم را انجام دهند.
سئوالات متداول پیشگیری از اوتیسم در بارداری
به دلیل مشخص نبودن زمان ایجاد اوتیسم، تشخیص آن در دوران بارداری ناممکن است. با اینکه ژن های مربوط به اوتیسم میتواند در سه بازه بارداری، زایمان و نوزادی بروز پیدا کند، متاسفانه غربالگری قادر به تشخیص آن نیست.
متاسفانه اختلال اوتیسم قابل درمان نیست از همین رو با مراجعه به بهترین مرکز کاردرمانی در اهواز و انجام برخی کارها می توان به کودک در بهرهگیری از تواناییها و استعدادهایش یاری نمود. نتیجه توانبخشی (کاردرمانی و گفتاردرمانی) کودک بسته به شرایط کودک، سن او و دیگر مسائل متفاوت است.
۱- کودکانی که در خانواده سابقه اوتیسم داشتهاند.
۲- کودکانی که نارس متولد شدهاند.
۳- کودکانی که در ژنتیک خود مشکلاتی مثل سندرمداون دارند.
۴- کودکانی که پدر و مادرشان سن بالایی دارند.
در نهایت….
اوتیسم یک اختلال عصبی-رشدی بوده که در دوران کودکی نمایان میشود. این اختلال باعث میشود که کودک رفتارهایی تکراری و کلیشهای نشان دهد. امروز پیشگیری از ایجاد اوتیسم در بارداری یکی از مهمترین دغدغههای افراد است. از همین رو شناخت علل بروز اوتیسم برای پیشگیری از آن، اهمیت بالایی دارد. توجه داشته باشید که دو عامل ژنتیک و محیطی جز مهمترین دلایل ایجاد این اختلال هستند؛ پس خانوادههایی که سابقه کودک دارای اوتیسم دارند، باید پیش از اقدام به بارداری مشاورههای ژنتیک لازم را انجام بدهند.
