کاردرمانی ذهنی کودکان

کاردرمانی ذهنی کودکان یکی از سه هدف اصلی کاردرمانگران در بهبود عملکردهای مغزی و افزایش کارایی کودک در انجام فعالیت های روزمره به شمار می رود. اگرچه اغلب کودکان با ناتوانی های ذهنی درگیر مشکلات و مسائل شناختی، ادراکی و حسی هستند، اما ناتوانایی های جسمی و روانی نیز در این افراد مشاهده می شود. حال سوال اینجاست که کاردرمانی ذهنی برای چه کودکانی مناسب است؟ آیا کاردرمانی ذهنی به کودکان بیش فعال کمک می کند؟ آیا کاردرمانی ذهنی در کودکان مبتلا به اوتیسم موثر است؟ به منظور آشنایی بیشتر با کاردرمانی ذهنی در کودکان تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.

کاردرمانی ذهنی چیست؟

قبل از توضیح کامل در مورد این موضوع ابتدا به توضیح مختصری از کاردرمانی (occupational therapy) یا ارگوتراپی (Ergotherapy) اشاره خواهیم کرد؛ کاردرمانی در واقع یکی از رشته های توانبخشی است که با هدف درمان اختلالات جسمی، ذهنی و روانی انجام می گردد. منظور از کار به معنای شغل نیست، بلکه آکوپیشن (occupation) به مجموعه فعالیت هایی اطلاق می شود که انسان در ۲۴ ساعت شبانه روز به صورت فردی و مستقل انجام می دهد. حال اگر هر انسانی به دلیل آسیب ها، بیماری ها و معلولیت نتواند به انجام فعالیت های روزانه خود به طور مستقل بپردازد، نیاز به کاردرمانی خواهد داشت.

کاردرمانی در سه سطح جسمی، ذهنی و روانی ارائه می شود. کاردرمانی ذهنی از مهم ترین بخش های فعالیت های ارائه شده از سوی متخصصان کاردرمانگر به شمار می رود که به درمان و بهبود وضعیت و مشکلات ذهنی در کودکان می پردازد. دقت داشته باشید که این کار با روش های ویژه انجام می شود یعنی کودک با مفاهیم مختلف و متنوعی همچون میوه ها، حیوانات، رنگ ها و مشاغل و مفاهیم این‌ چنینی آشنا می گردد.

کاردرمانی ذهنی برای چه کودکانی مناسب است؟

خدمات کاردرمانی ذهنی، برای کودکان و نوجوانان ارائه می شود. کاردرمانی ذهنی می تواند به طیف وسیعی از کودکان از جمله کسانی که دارای مشکلات مادرزادی یا آسیب های مغزی در حین سانحه شده اند، خدمات درمانی ارائه دهند. کاردرمانی ذهنی معمولا به دلیل تاخیرهای رشدی کودکان برای افزایش مهارت های فردی در انجام فعالیت های روزمره به صورت مستقل ارائه می شود.

در حالت کلی کاردرمانی ذهنی به کودکان با مشکلات زیر کمک می کند:

• کودکانی با مشکلات اختلال طیف اتیسم

کاردرمانگران سطوح رشد فعلی کودکان مبتلا به اوتیسم را با هدف بهبود توانایی آنها در خودتنظیمی احساسات و مشارکت در تعاملات اجتماعی ارزیابی می‌کنند. از طریق مداخلات، کاردرمانی ذهنی می‌تواند به افراد مبتلا به اوتیسم کمک کند تا بر روی حوزه‌ های قدرت خود بیشتر تمرکز و بر محدودیت‌ های خود غلبه کنند.

• کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه و بیش فعالی (ADHD)

یک کاردرمانگر به کودکان مبتلا به ADHD کمک می کند تا مهارت های خاصی مانند سازمان دهی و نظم و هماهنگی فیزیکی را فرابگیرد. همچنین، توانایی انجام کارهای روزمره مانند دوش گرفتن، مرتب کردن کوله پشتی یا مرتب کردن تخت خود را بدست آورد. علاوه بر این، کنترل انرژی بیش از حد، هدف اصلی کاردرمانی ذهنی در کودکان بیش فعال محسوب می شود.

• کودکان مبتلا به فلج مغزی

کاردرمانی ذهنی در کودکان فلج مغزی یک روش موثر برای بهبود قابلیت‌های حرکتی، ارتباطات اجتماعی، و توانایی‌های شناختی آن‌ها محسوب می شود. دقت داشته باشید که تمامی موارد نام برده بایستی توسط بهترین مرکز کاردرمانی در اهواز انجام داده شود تا با توجه به نیاز های هر کودک بتوان برنامه درمانی مناسبی را تعیین کرد.

• افراد دچار اختلالات یادگیری (اختلال نوشتن، خواندن و …)

از طریق کاردرمانی ذهنی می توان توانایی شناختی و آموزشی کودکان را تقویت کرد چرا که عدم درمان چنین مشکلی در یادگیری کودک تاثیر منفی داشته و منجر به کاهش اعتماد به نفس او می شود.

• کودکان با اختلالات رفتاری

کاردرمانی ذهنی (CBT) می‌تواند برای کودکان با اختلال رفتاری موثر باشد. این روش متمرکز بر شناخت و رفتار است و به کودکان کمک می‌کند الگوهای منفی رفتاری و تفکری را شناسایی و تغییر دهند. این شامل تغییر افکار منفی، تمرین مهارت‌های مدیریت خشم و اضطراب و تقویت مهارت‌های اجتماعی باشد.

• کودکان مبتلا به سندرم های ژنتیکی و مادرزادی

کاردرمانگر با انجام یک ارزیابی کلی، برنامه و هدف از کاردرمانی ذهنی در کودکان مبتلا به سندرم های ژنتیکی مانند سندرم داون را طراحی می کند. مداخلات کاردرمانی این کودکان اغلب بر روی موارد زیر تمرکز دارد:

• کودکان مبتلا به مشکلات روحی مانند افسردگی و اختلال اضطراب پس از سانحه

از طریق کاردرمانی ذهنی در این کودکان می توان احساسات آن ها در هنگام مواجه با مشکلات و …. بهبود بخشید همچنین الگو های رفتاری و تفکری آن ها را تغییرداد.

بیشتر بخوانید: تاثیر کاردرمانی در افسردگی کودکان

• کودکان با مشکل عدم برقراری رابطه با دیگران

جزء روش موثر برای کودکانی که دچار مشکل در برقراری ارتباط با دیگران هستند به شمار می رود؛ این روش شامل تمریناتی چون مهارت گفتاری، زبانی، اجتماعی و حل مسئله می باشد. البته دقت داشته باشید که تمامی این تمرینات بایستی زیر نظر یک مرکز کاردرمانی خوب انجام داده شود.

کار درمانی ذهنی چگونه به کودکان کمک می کند؟

کودکان، دنیای درونی افکار و احساسات خود را از طریق بازی بیان می کنند. از اشکال مختلف کاردرمانی می توان به بازی درمانی اشاره کرد که به بهبود عملکرد ذهنی کودکان کمک می کند. به طورکلی، بازی درمانی به درک، شناسایی و مدیریت احساسات و افکار کودکان کمک خواهد کرد؛ علاوه بر این، کاردرمانگر بستری را برای کودک فراهم می کند که به واسطه آن، کودک می تواند مهارت های خود کنترلی را بهبود ببخشد.

در جلسات کاردرمانی ذهنی علاوه بر تمرکز بر روی ادراک و شناخت کودکان به آرام سازی و کاهش تنش کودکان کمک می شود. اغلب کودکان و نوجوانان با آسیب های مغزی و ناتوانی های ذهنی، اضطراب و استرس های فراوانی را تجربه می کنند، به همین علت کاردرمانگران به کمک بازی درمانی، ماساژدرمانی، آب درمانی و سایر تکنیک های کاردرمانی، فضایی به دور از تنش را برای کودکان فراهم می کنند.

نقش کاردرمانگران

کاردرمانی تشخیص می دهد که چه فعالیت های روزمره ای بر سلامت روانی، جسمی و ذهنی تأثیر می گذارد. در حقیقت هدف کاردرمانی و کاردرمانگر بهبود شرایط افراد برای افزایش کارایی و انجام فعالیت های روزانه فرد است. اما وظیفه کاردرمانگران چیست؟

• کاردرمانگران اشتغالات و فعالیت هایی که برای خانواده و زندگی شخصی فرد مهم هستند را شناسایی و ارزیابی می کنند.
• به برنامه ریزی، شروع و پیگیری اهداف کوتاه مدت و بلند مدت کمک می کنند.
• روش های عملی برای مقابله با اثرات بیماری های ذهنی، جسمی و روانی را به فرد و خانواده آن ها آموزش می دهند.
• به جایگزینی فعالیت های ناسالم و آسیب زا با فعالیت های سالم و معنادار کمک می کنند.
• مهارت ها، علایق، ارزش ها و نقاط قوت هر فرد را شناسایی و تقویت می کنند.
• به ساختار زندگی و سازماندهی فعالیت های روزانه کمک می کنند تا افراد بتوانند هر چیزی را که می خواهند، نیاز دارند یا انتظار می رود، انجام دهند.

سوالات متداول

در نهایت….

کاردرمانی ذهنی کودکان باتوجه به شرایط کودک و نیازهایی که خانواده یا جامعه از او انتظار دارد، متفاوت است. با این حال هدف اصلی کاردرمانی شناسایی، درک و مدیریت احساسات کودکان به منظور دستیابی به استقلال فردی و بهبود عملکرد آن ها در انجام فعالیت های روزمره، به طور مستقل است. توجه داشته باشید که برخی از کودکان باتوجه به شرایط بیماری ممکن است همزمان به سه سطح کاردرمانی جسمی، ذهنی و روانی نیاز داشته باشند. درپایان باید به این نکته اشاره کنم که مداخلات زودهنگام در کودکان با مشکلات یا ناتوانی های ذهنی می تواند به افزایش استقلال و همچنین بهبود عملکرد مغزی آن ها کمک کند؛ به همین علت توصیه می شود در صورت مشاهده تاخیر رشد ذهنی در نوزادان و کودکان خود به بهترین مرکز کاردرمانی مراجعه نمایید.