تاندونیت یا التهاب تاندون شانه از علل شایع درد و سفتی شانه به شمار می روند که نشان دهنده تورم (التهاب) تاندون های روتاتور کاف در مفصل شانه است. این عارضه پیشرونده در بسیاری از موارد با التهاب بورس های شانه و همچنین پارگی های بسیار کوچک در تاندون شانه اتفاق می افتد. اما علائم التهاب تاندون شانه چیست؟ تاندونیت در مفاصل شانه چگونه ایجاد می شوند؟ چه درمان هایی برای التهاب تاندون شانه انجام می شود؟ آیا درمان التهاب تاندون شانه با کاردرمانی موثر است؟ تا انتهای این مقاله همراه ما باشید تا با علل، علائم و راه های درمان التهاب تاندون شانه (تاندونیت شانه) آشنا شوید.
التهاب تاندون شانه چیست؟
بطور معمول تاندونیت شانه یا التهاب تاندون های اطراف مفصل شانه به دنبال التهاب تاندون های عضلات روتِیتور کاف مفصل شانه اتفاق می افتد. لذا تحت عنوان تاندونیت روتیتور کاف نیز شناخته می شود. در مجموع چهار عدد از عضلات ناحیه شانه یا اسکاپولار (به عبارتی عضلات ساب اسکاپولار، سوپرااسپیناتوس، اینفرااسپیناتوس و ترس ماینور) به عنوان عضلات روتیتور کاف مفصل شانه شناخته می شوند که نقش بسیار مهمی در ثبات این مفصل بازی می کنند.
در واقع، مفصل شانه توسط گروهی از عضلات به نام روتاتور کاف و همچنین تاندون دوسر بازو ثابت نگه داشته می شود. این ماهیچه ها و تاندون ها، استخوان بازو را در حفره شانه (گلنوئید) نگه می دارند. هنگامی که تاندون‌های روتاتور کاف یا تاندون دوسر بازو ملتهب و تحریک می‌شوند، تاندونیت روتاتور کاف و تاندونیت بیسیپیتال نامیده می‌شود.
همچنین، ناحیه ای به نام بورس ساب آکرومیال در فضای بین تاندون های روتاتور کاف و بخشی از استخوان تیغه شانه که بر روی این تاندون ها قرار گرفته (آکرومیو) وجود دارد. در واقع بورس ها نقش محافظت از تاندون ها را به عده دارند. به طورکلی، به التهاب بورس ها، بورسیت ساب آکرومیال گفته می شود. در مجموع هر دو بیماری (بورسیت شانه و تاندونیت شانه) می توانند باعث درد و سفتی در اطراف شانه شوند و از همه مهم تر با هم وجود بیایند.
علت التهاب تاندون شانه
التهاب تاندون های شانه یا همان تاندونیت روتیتور کاف معمولا در دراز مدت اتفاق می افتد. اگرچه برخی اوقات علت مشخصی برای این بیماری وجود ندارد، اما از علل شایع این عارضه می توان به قرار گرفتن شانه در یک وضعیت به صورت طولانی مدت اشاره کرد. برای مثال هر شب روی مفصل شانه خوابیدن، صدمات ورزشی و انجام فعالیت هایی که در آن دست بالای سر قرار می گیرد (مانند رنگ کردن سقف اتاق) می تواند ابتلا به این بیماری را افزایش دهد.
معمولا تاندونیت شانه در نتیجه آسیب‌های ورزشی، استفاده مکرر یا استفاده بیش از حد از تاندون‌ها یا آسیب ناگهانی و جدی‌تر، رخ می‌دهد. به عنوان مثال، بازیکنان حرفه ای بیسبال، شناگران، بازیکنان تنیس و گلف بازان مستعد ابتلا به التهاب تاندون در شانه ها، بازوها و آرنج خود هستند. تکنیک نامناسب در هر ورزشی یکی از دلایل اولیه اضافه بار روی بافت ها از جمله تاندون ها به شمار می رود که می تواند به التهاب تاندون کمک کند.
علاوه بر ورزشکاران، افراد با مشاغلی که نیاز به قرار گرفتن دست در بالای سر و وضعیت ثابت دارند و یا افرادی که وسایل سنگین بلند می کنند، در معرض خطر تاندونیت هستند. لازم به ذکر است که ضربه مستقیم به ناحیه شانه یا افتادن روی بازوی کشیده نیز می تواند باعث تاندونیت شانه شود.
علائم التهاب تاندون شانه
از علائم و نشانه های شایع در تاندونیت مفصل شانه می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- درد و تورم در جلوی مفصل شانه و خارج بازو
- شروع درد با بالا آوردن و پایین آوردن بازو
- صدای ترق ترق مفصل شانه هنگام بالا آوردن بازو
- سفتی مفصل شانه
- دردی که باعث می شود شما از خواب بیدار شوید
- درد هنگام قرار دادن دست در پشت تنه
- کاهش تحرک و قدرت عضلات در دست مبتلا
چگونه می توان از تاندونیت شانه پیشگیری کرد؟
از آنجایی که بیشتر موارد تاندونیت شانه ناشی از استفاده بیش از حد و مکرر از تاندون و مفصل های شانه است، بهترین درمان پیشگیری است. در نتیجه اولین قدم برای پیشگیری از این عارضه، اصلاح یا اجتناب از فشار و کار بیش از حد تاندون های مفصل شانه است. بنابراین توصیه می شود از قرارگیری در وضعیت های نامناسب و انجام تکنیک ضعیف در ورزش یا کار خودداری کرده و آن را اصلاح نمایید.
به طور کلی توصیه می شود به هنگام انجام فعالیت هایی که اغلب تاندون های شانه را درگیر می کند، موارد زیر را اعمال نمایید.
- ابتدا آهسته حرکت کنید و به تدریج سطح فعالیت خود را افزایش دهید.
- از نیروی محدود و تکرار حرکات به صورت محدود استفاده کنید.
- در صورت بروز درد غیرعادی کار خود را متوقف کنید.
تشخیص تاندونیت شانه
تشخیص تاندونیت شانه معمولاً با ترکیبی از ارزیابی بالینی و بررسی‌های تصویربرداری انجام می‌شود. مراحل تشخیص عبارتند از:
معاینه فیزیکی: پزشک با بررسی علائم بیمار، مانند درد، ضعف و محدودیت حرکت شانه، تشخیص اولیه را می‌دهد و تست‌های خاصی برای بررسی حساسیت و حرکت شانه انجام می‌شود.
تاریخچه پزشکی: پزشک از بیمار در مورد سوابق پزشکی، فعالیت‌های ورزشی، آسیب‌های قبلی یا حرکات تکراری که منجر به التهاب تاندون می‌شود با بیمار صحبت می‌کند.
تصویربرداری: انجام رادیوگرافی (X-ray) برای رد کردن سایر مشکلات شانه مانند شکستگی یا آرتروز استفاده می‌شود. از اولتراسوند هم می‌توان برای شناسایی التهاب و آسیب به تاندون‌ها استفاده کرد. یکی دیگر از روش های تشخیصی MRI است که از اولتراسوند دقیق تر است و می‌تواند جزئیات بیشتری از وضعیت تاندون‌ها، مانند پارگی یا التهاب مزمن، را نشان دهد.
با استفاده از تمامی روش‌های نام برده پزشک می‌تواند تشخیص دقیق‌تری از تاندونیت شانه بدهد و برنامه درمانی مناسبی برای بیمار تدوین کند.
تاندونیت شانه چگونه درمان می شود؟
اهداف درمان تاندونیت شانه شامل کاهش درد و التهاب و همچنین حفظ تحرک و جلوگیری از ناتوانی و بازگشت مجدد بیماری است. درمان شامل ترکیبی از استراحت، استفاده از کیسه یخ برای آسیب های اخیر یا شدید به همراه دارودرمانی است؛ به طور معمول داروهایی آسپرین، ناپروکسن و ایبوپروفن برای کاهش تورم می‌تواند بسیار کمک کننده باشد.
اگر درد ثابت و شدید باشد، برای تسکین علائم نیز تزریق کورتیزون به شانه تجویز می شود. علاوه بر این، تکنیک های کاردرمانی به همراه فیزیوتراپی می تواند به کاهش درد، سفتی و افزایش دامنه حرکتی بیمار کمک کند. در صورتی که روتاتور کاف یا تاندون دوسر بازو تا حدی یا به طور کامل دچار پارگی شده و علائم با درمان های دیگر بهبود نیابند، جراحی در نظر گرفته می شود که در روش جراحی، تاندون های آسیب دیده، ترمیم شده و بورس های ملتهب را که شانه را نیز تحریک می‌کند از بین می روند.
نقش کاردرمانی در درمان التهاب تاندون شانه
آسیب شانه می تواند تقریباً بر هر فعالیتی در زندگی روزمره تأثیر بگذارد. اولین قدم یک کاردرمانگر پس از مراجعه بیمار به بهترین مرکز کاردرمانی، ارزیابی سلامت شانه و شناسایی فعالیت های بالقوه و روزمره با وضعیت بیمار است. پس از ارزیابی بیمار، برنامه ای با هدف بهبود بیماری، کاهش علائم و افزایش استقلال در انجام کارهای روزمره فردی تنظیم می شود.
در طول کاردرمانی، درمانگر با مدیریت درد و تورم ناشی از التهاب تاندون شانه به بیمار کمک می‌کند تا حد ممکن دامنه حرکتی خود را بازیابی کند. با افزایش دامنه حرکتی، کاردرمانگر شروع به افزایش سطح فعالیت کرده و حرکت های آرام مفصل به کاهش التهاب، انعطاف پذیری مفصل و عملکرد روان کمک می کند.
توجه داشته باشید که کاردرمانی فرآیندی تدریجی است که به فرد اجازه می دهد تا مفصل به طور طبیعی بهبود یافته و به آرامی قدرت خود را بازیابد. به طور خلاصه کاردرمانی با استفاده از تکنیک های مختلف در موارد زیر وارد عمل شده و به درمان این عارضه می پردازد:
- مدیریت و کاهش درد
- درمان های دستی
- افزایش دامنه حرکتی مفصل شانه
- افزایش قدرت عضلات شانه
- آموزش بیمار برای اتخاذ وضعیت صحیح و اجتناب از حرکات مضر تا بهبودی کامل
- آموزش عملکرد صحیح پس از بهبود علائم بیماری
تمرینات کاردرمانی برای کاهش درد و افزایش حرکت شانه
از جمله تمرینات کاردرمانی که برای کاهش درد تاندونیت شانه استفاده می‌شود عبارتند از:
تمرینات کششی: شامل حرکاتی مانند بالا بردن آرام دست روی دیوار یا کشش پشت بدن برای افزایش انعطاف‌پذیری و کاهش فشار روی تاندون‌ها.
تمرینات تقویتی: با استفاده از کش مقاومتی یا وزنه‌های سبک، عضلات اطراف شانه تقویت می‌شوند تا ثبات بیشتری ایجاد شود.
تمرینات حرکتی: حرکاتی مانند پاندول یا حرکت حوله که برای بهبود دامنه حرکتی شانه و کاهش خشکی انجام می‌شوند.
این تمرینات باید تحت نظارت بهترین مرکز کاردرمانی در اهواز انجام شوند تا نتایج مطلوبی را به همراه داشته باشد.
آیا تاندونیت شانه می‌تواند به مشکلات جدی‌تر منجر شود؟
بله، اگر تاندونیت شانه درمان نشود یا به موقع بهبود نیابد، می‌تواند به مشکلات جدی‌تری منجر شود. در صورت عدم درمان، التهاب مزمن تاندون‌ها باعث پارگی تاندون یا مشکلات دائمی در حرکت شانه خواهد شد. همچنین، التهاب مزمن می‌تواند به بروز اختلالات دیگر مانند شانه یخ‌زده (فریزینگ شانه) منجر گردد، که در آن حرکت شانه به طور قابل توجهی محدود می‌شود. در برخی موارد، آسیب به تاندون‌ها نیاز به جراحی دارد تا عملکرد شانه به حالت اولیه بازگردد پس با توجه به تمامی موارد ذکر شده درمان به موقع و پیشگیری از تشدید التهاب اهمیت زیادی دارد.
در نهایت….
در صورت تشخیص تاندونیت شانه توسط پزشک، می بایست درمان فوری آغاز شود. زیرا عدم مراجعه موجب ضعف تاندون و پارگی آن شده و درمان آن به مراتب دشوارتر از درمان تاندونیت مفصل شانه خواهد بود. همچنین توصیه می شود در صورت مراجعه به کاردرمانی روش صحیح انجام تمرینات را به خوبی از درمانگر خود آموزش دیده تا خطر آسیب مجدد به شانه کاهش یابد. اگرچه درد خفیف به هنگام تمرین وجود دارد، اما هرگونه درد متوسط یا شدید را فوراً به کاردرمانگر یا پزشک اطلاع دهید.
